اثر افزایش وزن (چاقی) روی پوست

وزن اضافی بدن ممکن است در پاتوژنز اختلالات متابولیک (pathogenesis of metabolic)، قلبی‌ عروقی و اسکلتی عضلانی نقش داشته باشد. حتی می‌تواند عاملی در ایجاد سرطان پوست باشد. در واقع وزن بیش از حد بدن تقریباً بر تمام حوزه‌های عملکرد بدن فشار زیادی وارد می‌کند. علاوه بر این، چاقی در ایجاد طیف گسترده‌ای از بیماری‌های پوستی نیز نقش دارد. این بیماری‌ها عبارتند از:

• آکانتوز نیگریکانس (acanthosis nigricans)
• آکروکوردون (acrochordons)
• کراتوز پیلاریس (keratosis pilaris)
• هیپرآندروژنیسم (hyperandrogenism) و ​​هیرسوتیسم (hirsutism)
• استریا دیستنسه (striae distensae)
• چربی دولوروسا (dolorosa)
• توزیع مجدد چربی
• لنف ادم (lymphedema)
• عفونت‌های مزمن وریدی
• هیپرکراتوز کف پا (plantar hyperkeratosis)
• سلولیت (cellulitis)
• عفونت‌های پوستی مزمن
• هیدرادنیت چرکی (hidradenitis suppurativa)
• سوریازیس (psoriasis)
• سندرم مقاومت به انسولین (insulin resistance syndrome)
• نقرس توفاسه (tophaceous gout)

بنابراین چاقی یک مشکل جدی برای بهداشت جهانی است. در برخی کشورها چاقی به عنوان یک بیماری همه‌گیر شناخته شده است. می‌توان گفت افزایش وزن بزرگ‌ترین مشکل بهداشت عمومی در زمان ما است. با این حال، تأثیر چاقی بر روی پوست کمترین توجه را به خود جلب کرده است. هدف این مقاله توضیح ارتباط بین چاقی و بیماری‌های پوستی است. مداخلات درمانی برای چاقی (درمان‌های بدون نسخه، دارویی و یا مداخلات جراحی) به طور فزاینده‌ای رایج هستند. اکثر این روش‌های درمانی نیز به طور بالقوه دارای عوارض جانبی پوستی هستند.

چاقی چیست؟

چاقی یک بیماری مزمن است. در واقع چاقی به عنوان شاخص توده بدنی (Body Mass Index or BMI) بیش از kg/m² 30 تعریف می‌شود. محاسبه BMI هم قد و هم وزن را در نظر می‌گیرد. چاقی شدید نیز BMI بیش از kg/m² 40 یا BMI  بیش از kg/m² 35 همراه با یک بیماری مرتبط با چاقی است. از جمله بیماری‌های مرتبط با چاقی عبارتند از:

• دیابت
• فشار خون بالا
• آپنه خواب

اگر بیمار نسبت به وزن ایده آل خود، 45 کیلوگرم و یا بیشتر اضافه وزن داشته باشد، به چاقی مفرط دچار شده است. البتهBMI  همیشه معیار دقیقی برای سنجش چاقی نیست. به خصوص اگر فرد به صورت غیرعادی قدبلند یا کوتاه‌قد باشد. و یا وزن ماهیچه در بدن شخص، بیشتر از چربی باشد.

چه چیزی باعث چاقی می شود؟

علت چاقی، پیچیده و عموماً ترکیبی از چند مورد است. چاقی یک صفت اکتسابی است که تحت تأثیر محیط، ژنتیک (genetics) و متابولیسم (metabolism) قرار می‌گیرد.

• چاقی به دلیل انباشته شدن انرژی اضافی ناشی از مصرف مواد غذایی در طول زمان رخ می‌دهد. اگر انرژی دریافتی بدن بیشتر از انرژی سوزانده شده باشد، بدن این انرژی اضافی را به چربی تبدیل می‌کند.
• چاقی می‌تواند نشان‌دهنده سبک زندگی ناسالم باشد. این سبک ترکیبی از تغذیه ناسالم و کم‌تحرکی است.
• وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین می‌تواند به ایجاد اضافه وزن کمک کنند.
• استعداد ژنتیکی نیز یک عامل چاقی محسوب می‌شود. اگرچه چیزی تحت عنوان «ژن چربی» وجود ندارد.
• علل هورمونی مانند:
• هیپرکورتیزولیسم (hypercortisolism) -سندرم کوشینگ (Cushing syndrome)-
• کم‌کاری تیروئید (hypothyroidism)
• انسولینوما (insulinoma)

می‌توانند به ایجاد اضافه وزن کمک کنند.

عوارض چاقی چیست؟

چاقی بر سلامت جسم و روان اثر می‌گذارد. در واقع چاقی یک زنگ خطر برای ایجاد بیماری‌های زیر است:

• دیابت نوع دوم
• فشار خون
• بیماری کبد چرب غیر الکلی
• برخی از سرطان‌ها از جمله سرطان آندومتر (endometrial)، سینه، کولون (colon)، مری و کلیه
• بیماری‎های مختلف پوستی

عوارض پوستی چاقی و چاق شدن

با چاق شدن ویژگی‌های عمومی پوست افراد تغییر می‌کند. در سال 2017 مطالعه‌ای در رابطه با افزایش وزن بر روی زنان آمریکایی انجام شد. این مطالعه به نتایج زیر منجر شد:

• پوست و ویژگی مرطوب‌کنندگی آن در زنان چاق، به طور قابل‌توجهی به دلیل افزایش وزن مختل می‌شود. این امر منجر به خشکی و زبری پوست می‌شود. پوسته‌پوسته شدن و زبری، محصول التهاب سیستمیک (systemic) همراه با مقاومت به انسولین (insulin) است.
• تغییرات رنگ پوست مانند قرمزی صورت و کاهش رنگ زرد نیز مشاهده شد. تصور می‌شود که این تغییر به دلیل گشاد شدن رگ‌های خونی موضعی در پاسخ به التهاب باشد.

به طور کلی چاقی باعث ایجاد تغییراتی در موارد زیر می‌شود:

• عملکرد سد پوست
• غدد سباسه و تولید سبوم (sebum)
• غدد عرق
• غدد لنفاوی (lymphatics)
• ساختار و عملکرد کلاژن (collagen)
• بهبود زخم
• میکروسیرکولاسیون (microcirculation) و ماکروسرکولاسیون (macrocirculation)
• چربی زیرجلدی

این تغییرات فیزیولوژیکی پوست به صورت زیر رخ می‌دهد:

• تغییر سد اپیدرمی منجر به افزایش اتلاف آب از طریق پوست می‌شود.
• تولید سبوم توسط غدد چربی افزایش پیدا می‌کند.
• لایه‌ای ضخیم از چربی زیرجلدی، منجر به ایجاد چین‌های پوستی بزرگ‌تر و افزایش تعریق می‌شود –هیپرهیدروزیس (hyperhidrosis)-.
• در جریان لنفاوی در بافت زیر جلدی اختلال ایجاد می‌شود. این اختلال منجر به لنف ادم می‌شود.
• در تولید کلاژن اختلال رخ می‌دهد. این اختلال منجر به بهبود ضعیف زخم می‌شود. با این حال، بیماران چاق به ندرت دچار چین و چروک صورت و ضعیف‌شدن یا شل شدن پوست می‌شوند. دلیل آن هم افزایش چربی زیرجلدی است.

عوامل مکانیکی مؤثر بر پوست و مرتبط با چاقی نیز عبارتند از:

• کشش پوست
• کاهش حساسیت به درد ناشی از عروقی شدن ضعیف انتهای عصب. این امر می‌تواند منجر به ایجاد زخم شود.

همچنین سایر تظاهرات پوستی موضعی مرتبط با چاقی شامل موارد زیر است:

• ایجاد زخم ‌های پوستی در اثر افزایش وزن. این زخم‌ها معمولاً در ناحیه ساق پا ایجاد می‌شوند. زخم‌های پوستی نتیجه شایع نارسایی وریدی است. این نارسایی به دلیل چاقی به وجود می‌آید. در صورت وجود دیابت (diabetes)، زخم‌های پوستی در برابر درمان بسیار مقاوم خواهند شد.
• ایجاد اگزمای آتوپیک (Atopic eczema) در اثر افزایش وزن. این بیماری به دلیل التهاب مزمن و افزایش ترشح IL-6 ایجاد می‌شود.
• رابطه لنف ادم (Lymphedema) و چاقی. ناحیه‌ای از تورم زیر جلدی نرم و حفره‌دار، اغلب بر روی ساق پا رخ می‌دهد. این اختلال در نتیجه عفونت و انسداد گردش خون موضعی لنفاوی به وجود می‌آید.
• استریا (Striae) و افزایش وزن. این بیماری ناشی از کشیدگی بیش از حد پوست در برخی نواحی بدن مانند سینه‌ها، باسن، شکم و ران‌ها است. این قسمت‌ها دارای مقادیر زیادی بافت چربی هستند. استریا ابتدا به صورت نوارهای خطی اریتماتوز (erythematous) ظاهر می‌شود. این نوارها به مرور زمان بنفش و سپس سفید می‌شوند. در نهایت آتروفیک (atrophic) و فرورفته می‌شوند.

• ایجاد تگ های پوستی (Skin tags) در اثر افزایش وزن. این بیماری شامل ضایعات گوشتی کوچک است. ضایعات اغلب در اطراف پلک‌ها، گردن و زیربغل دیده می‌شوند.
• آکانتوز نیگریکانس (Acanthosis nigricans) ایجاد شده در اثر افزایش وزن. این عارضه پوستی شامل پلاک‌های پرپیگمانته (hyperpigmented) پرخطر در نزدیکی چین‌های پوستی است. بافت سطحی این پلاک‌ها ممکن است به صورت مخملی، زگیل‌دار، چرمی یا پاپیلوماتوز (papillomatous) باشد. ظاهر آن‌ها بستگی به میزان چاقی دارد. آکانتوز نیگریکانس بیشتر در حفره‌های بازو، کشاله ران، پشت گردن، آرنج، بند انگشتان و صورت مشاهده می‌شود. این ضایعه می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. همچنین به عنوان نشانه‌ای از بیماری‌های غدد درون‌ریز سیستمیک زمینه‌ای مانند دیابت یا سرطان در نظر گرفته می‌شود.
• ابتلا به هیپرکراتوز پلانتار پا (Plantar hyperkeratosis of the foot) در اثر افزایش وزن. این بیماری به ضخیم‌شدن پوست پاشنه پا، قوس پا و قسمت انتهای انگشت بزرگ پا مرتبط است. هیپرکراتوز پلانتار پا یک پیامد شایع از دیابت و چاقی است. همچنین شایع‌ترین شکایت پوستی در بین افراد مبتلا به چاقی مفرط است.
• بیماری درکوم (Dercum) و ارتباط آن با افزایش وزن. بیماری پوستی است که اغلب در زنان چاق و یائسه رخ می‌دهد. درکوم با لیپوم‌های (lipomas) توده چربی دردناک و متعدد و کبودی بدون آسیب مشخص می‌شود. بیماران مبتلا به درکوم دارای اضافه وزن حدود 50٪ یا بیشتر (نسبت به وزن ایده‌آل خود) هستند. در این بیماری میزان درد با افزایش BMI بیشتر می‌شود.
• بیماری التهابی مزمن پوستی هیدرادنیت چرکی (hidradenitis suppurativa) و نقش چاقی در آن. این بیماری اغلب با تعداد و عمق چین‌های پوستی تشدید می‌شود. هیدرادنیت با افزایش وزن، تشدید می‌شود. این عارضه پوستی به طور کلی در زیربغل، کشاله ران و در چین‌های پوستی ایجاد می‌شود. چین‌های پوستی قسمت‌هایی هستند که در حین حرکت بیمار دچار اصطکاک (تماس پوست با پوست و تماس پوست با لباس) می‌شوند. هیدرادنیت چرکی اغلب با مسدود شدن فولیکولی (follicular) شروع می‌شود. این امر باعث التهاب و تشکیل آبسه می‌شود. رشد بیشتر در مجاری سینوسی (sinus) اغلب باعث عفونت ثانویه این ناحیه می‌شود.
• عفونت های پوستی مرتبط با چاقی. بیماران مبتلا به چاقی در نتیجه چاقی و بیماری‌های همراه با آن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های پوستی هستند. عفونت‌های پوستی شامل موارد زیر هستند:
• فولیکولیت (folliculitis)
• کاندیدیاز (candidiasis)
• فورونکولوز (furunculosis)
• اریتراسما (erythrasma)
• تینیا کروریس (tinea cruris)

این عفونت‌ها اغلب در داخل و اطراف چین‌های پوست رخ می‌دهند. چین‌های ناحیه تناسلی تحتانی و اطراف سینه‌ها از جمله قسمت‌های در معرض عفونت هستند. در این قسمت‌ها افزایش رطوبت، گرمای بدن و تعریق به کلونیزه شدن (colonization) مخمرها و سایر باکتری‌ها کمک می‌کند.

• بیماری اینترتریگو (Intertrigo) در اثر افزایش وزن. این بیماری در اثر ترکیبی از تحریک پوست و عفونت ایجاد می‌شود. عفونت مورد نظر اغلب ناشی از کلونیزاسیون کاندیدی (candidal colonization) است.
• سلولیت (Cellulitis) در اثر افزایش وزن.
  
  
  سلولیت یک عفونت التهابی حاد و به ‌سرعت در حال گسترش در پوست و بافت زیرجلدی است. این بیماری اغلب در اندام تحتانی رخ می‌دهد و در افراد چاق شایع است. سلولیت معمولاً به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
• اختلال در سد پوستی
• انسداد جریان وریدی یا لنفاوی
• پسوریازیس (psoriasis) در اثر افزایش وزن. چاقی به عنوان یک عامل خطر مستقل برای ایجاد پسوریازیس در نظر گرفته می‌شود. افزایش وزن از طریق تولید ماکروفاژها (macrophages) از چربی، باعث بروز این اختلال التهابی پوستی مزمن می‌شود. در واقع چربی احشایی با چاقی افزایش پیدا می‌کند. این امر به افزایش تولید پیش التهابی سیتوکین‌ها (cytokines) و آدیپوکین‌ها (adipokines) منجر می‌شود. در نتیجه پاسخ‌های التهابی اتونومیک (autonomic) را تحریک می‌کند. از طرفی کاهش وزن بدن ارتباط مستقیمی با کاهش شدت علائم پسوریازیس دارد.
• چاقی و نقش آن در ایجاد واریس پا. چاقی باعث افزایش فشار داخل شکمی می‌شود. این امر بازگشت وریدی از پاها را کاهش می‌دهد. در نتیجه منجر به از کار‌ افتادن دریچه‌های وریدی و گشاد شدن سیاهرگ‌ها یا همان واریس (varicoseveins) می‌شود.
• اگزمای وریدی (venous eczema)، فیبروز (fibrosis) –لیپودرماتواسکلروز (lipodermatosclerosis)– و زخم استاز (stasis ulcer) در اثر افزایش وزن. مایع داخل عروقی می‌تواند به بافت اطراف نشت کند. این امر ممکن است باعث ایجاد هر کدام از ضایعات ذکر شده گردد.

مدیریت بیماری های پوستی ایجاد شده در اثر چاقی

کنترل مشکلات پوستی در یک بیمار چاق به دلایل مختلف زیر دشوار است:

• اعمال درمان‌های موضعی ممکن است دشوار باشد.
• افزایش رطوبت و اصطکاک منجر به کاهش اثربخشی درمان‌های موضعی می‌شود.
• عروق ضعیف باعث کندی بهبود می‌شود.
• چاقی بیمار خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.

درمان‌های خاص نیز به دلیل حجم بیمار چالش‌برانگیز است. به عنوان مثال، در طول فتوتراپی (phototherapy)، پوست بیمار نسبت به بیماران غیر چاق، به لامپ‌های فرابنفش نزدیک‌تر است. در نتیجه خطر سوختگی افزایش می‌یابد.

درمان خانگی مشکلات پوستی صورت (ایجاد شده در اثر چاقی)

پوست صورت اولین چیزی است که در مواجهه با افراد دیده می‌شود. پوست فرد چاق ممکن است هنگام افزایش وزن ایرادهایی مثل پلاک و چین و چروک و … داشته باشد. در این صورت یکی از مهم‌ترین فاکتورهای جذابیت ظاهری در فرد از بین رفته است. بنابراین درمان این مشکلات پوستی برای بیمار چاق از اهمیت بالایی برخوردار خواهد شد. امروزه به لطف تکنولوژی روش‌های متفاوتی برای برطرف کردن مشکلات پوستی وجود دارد. یکی از آن‌ها نوردرمانی با استفاده از نور کم­‌توان است. روش‌های نوردرمانی موجب بازتولید پوست سالم می‌شود. این نوع درمان از طرفFDA  (سازمان غذا و داروی امریکا) تأیید شده است. مزایای نور کم‌توان عبارت است از:

• باعث تحریک سلول‌های پوست می‌شود. در نتیجه عمل بازسازی انجام می‌گیرد.
• میزان انرژی فرودی به قدری است که پاسخ بدن برای بهبودی را تحریک نماید.
• عوارض جانبی ندارد.
• متابولیسم انرژی در سلول‌ها، پوست و بافت‌های زیرین را سرعت می‌بخشد.
• عمق نفوذ مواد مغذی پوست را افزایش می‌دهد.
• برای تحریک و ساخت کلاژن استفاده می‌شود. این امر موجب تقویت الاستیک پوست می‌گردد.
• تشکیل رنگدانه ملانین را مهار می‌کند. از این طریق در بهبود رنگدانه‌های نامناسب پوست نیز مؤثر است.
• برای جوانسازی پوست، رفع خطوط ریز صورت و همچنین کوچک کردن منافذ پوست صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• نور قرمز روی بازکردن مویرگ‌های خونی اثر می‌گذارد. باز شدن رگ‌های خونی منجر به افزیش جریان خون می‌شود. افزایش جریان خون باعث انتقال اکسیژن و مواد مغذی به پوست می­شود.

ماسک جوانساز نیلای از این فناوری به نحو احسن استفاده کرده است. نیلای را می‌توانید به راحتی در منزل استفاده کنید. همین الآن پوشانه جوانساز نیلای را سفارش دهید.