پوست انسان

بزرگ‌ترین عضو بدن از نظر وزن و مساحت پوست است. مساحتی حدود 16000سانتی‌متر مربع برای یک بزرگسال که 8 درصد کل وزن بدن را تشکیل می‌دهد. پوست دارای ساختار خیلی پیچیده و شامل مؤلفه‌های بسیاری است که واکنش‌های فیزیکی و شیمیایی داخلی آن، باعث ایجاد عملکردهای متفاوت می‌شود. همچنین همانند سدی بین اعضای داخلی و محیط خارجی بدن عمل نموده و در بسیاری از اعمال حیاتی بدن شرکت می‌کند. با انعطاف و ضخامت خود بدن را از حساسیت و زخم‌شدن محافظت می‌کند و نیز از ورود مواد شیمیایی مضر، باکتری، ویروس‌ها و نورفرابنفش، به بدن، ممانعت می‌کند. از هدر رفتن آب بدن جلوگیری کرده و دمای بدن را با گردش خون و عرق تنظیم می‌کند.

ساختار پوست انسان

لایه‌های مختلف پوست، از لحاظ عملکرد و چگالی رگ‌های خونی از هم تمییز داده می‌شوند. اما به طور کلی می‌توان پوست انسان را به سه ناحیه مهم تقسیم کرد: اپیدرم، درم  و هیپودرم.

 ساختار لایه ای پوست انسان

در اینجا به طور اختصار به بررسی برخی از ویژگی های لایه های مختلف پوسـت می‌پردازیم.

اپیدرم

سطحی‌ترین، خارجی‌ترین و در عین حال نازک‌ترین لایه پوست، اپیدرم است. این لایه به طور مرتب بازیابی و احیا می‌شود. داخلی‌ترین لایه اپیدرم، قشر زاینده است که سلول‌های اصلی تولیدکننده مجدد لایه‌های اپیدرم را در خود دارد. این بخش پوست از سلول‌های زنده‌ای تشکیل شده که دائماً در حال تقسیم هستند. سطح آن نیز از سلول‌های مرده‌ای پوشیده شده که در واقع سلول‌های عمیق‌ترِ ناحیه درم هستند اما بر اثر فشار سلول‌های جدید و تمایزیافته‌ترِ لایه زیرین خود به سمت بالا و خارج رانده شده‌اند. این لایه بیرونی به طور تقریبی هر 3 تا 4 هفته یک بار جایگزین می‌شود. ۹۰درصد سلول‌های اپیدرم کراتینوسیت هستند. این سلول‌ها عملکرد دفاعی در برابر عوامل خارجی مانند میکروب‌ها، حرارت، نور آفتاب و … دارند. محدوده ضخامت اپیدرم در پلک‌ها حدود 0/1 میلی‌متر و در کف دست‌ها و پاها 1میلی‌متر است.

درم

درم لایه درونی‌تر پوست است که شبکه عروقی فراهم‌کننده مواد غذایی لازم برای اپیدرم را پشتیبانی می‌کند. ضخامت این لایه بسیار بیشتر از اپیدرم است (معمولاً 1 تا 4 میلی‌متر) و حاوی سلول‌های زنده است. لایه بیرونی درم شامل رگ‌های خونی است. مهم‌ترین و بزرگترین بخش پوست درم است که وظیفه حفظ رطوبت، استحکام، و نیز ایجاد قابلیت ارتجاعی پوست را بر عهده دارد. این لایه شامل فیبرهای پروتئینی کلاژن، فیبرهای پروتئینی الاستین  و نیز ماده‌ای ژل‌گونه (نگهدارنده آب پوست) است. قسمت زیرین درم تولیدکننده کلاژن و الیاف انعطاف‌پذیر است. درم همچنین شامل لنف، اعصاب، غدد عرق، چربی و ریشه‌های مو است.

هیپودرم

لایه زیرین درم هیپودرم است که شامل مقدار زیادی سلول چربی است. این سلول‌های چربی به عنوان گیرنده ضربه برای رگ‌های خونی و پایانه‌های عصبی عمل می‌کنند. هیپودرم بین پوســت، عضلات و استخوان‌ها قرار می‌گـیرد و موجب افزایش قابلیت تحرک پوست می‌گردد. ضخامت این لایه از فردی به فرد دیگر متفاوت و از حدود 4 تا 9 میلی‌متر متغیر است.

ضایعات پوستی

اختلالات پوستی گاه نشان‌دهنده وضعیت عمومی بیمار است و ممکن است برخی از وضعیت‌های خطرناک عمومی با علائم پوستی همراه باشند.

ضایعات عروقی و غیرعروقی

به طورکلی ضایعات پوستی به دو دسته عروقی و غیرعروقی (رنگدانه‌ای) تقسیم می‌شوند. ضایعات رنگدانه‌ای در اثر تجمع سلول‌های ملانوسیتی ایجاد می‌شوند و در ضایعات عروقی، عروق خونی پوست درگیر می‌شوند.

ضایعات عروقی نتیجه شکل‌گیری مویرگ‌های بزرگی در زیر پوست است. این ضایعات ممکن است در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی در بدن بروز پیداکند  مانند لکه شرابی ، پاره شدن مویرگ‌ها، قرمزی، همانژیوم  و … .

با انواع ضایعات پوستی در اینجا آشنا شوید.