قارچ گانودرما چیست؟
قارچ گانودرما لوسیدوم (G. lucidum or Ganoderma lucidum)، یک قارچ شرقی است. این قارچها یکساله یا چندساله و نسبتاً بزرگ، با نمای بیرونی براق و بافت چوبی هستند. کلمه لاتین lucidus به معنای «براق» یا «درخشنده» است. در واقع لوسیدوم به ظاهر لاکزده سطح قارچ اشاره دارد. این قارچ در چین، لینگژی (lingzhi) نامیده میشود. در حالی که در ژاپن به آن ریشی (reishi) یا ماننتیک (mannentake) میگویند. گانودرما یک کلاهک براکتمانند با قطر بیش از 60 سانتیمتر دارد و از پایه تنه درختان یا روی ریشههای باز رشد میکند. کلاهک گانودرما به رنگهای سفید، زرد، قهوهای، قرمز، بنفش تیره و اغلب با حاشیههای رنگ روشن است. الگوهای رنگبندی در گونهها بسته به سن و شرایط محیطی، متفاوت است. این قارچ سابقهای طولانی در زمینه ارتقا سلامت و طول عمر در چین، ژاپن و برخی دیگر از کشورهای آسیایی دارد.
تاریخچه LINGZHI (قارچ گانودرما) به عنوان یک قارچ دارویی
Lingzhi بیش از 2000 سال است که به عنوان یک قارچ دارویی شناخته شده است. اثرات قدرتمند این قارچ در کتیبههای باستانی ثبت شده است. تکثیر تصاویر G. lucidum در هنر در سال 1400 بعد از میلاد آغاز شد. تصاویر این قارچ در نقاشیها، حکاکیها، مبلمان و حتی زیورآلات زنانه نیز وجود دارند. اولین کتابی که به طور کامل به توصیف گیاهان دارویی و ارزش دارویی آنها اختصاص داشت «شن نونگ بن کائو جینگ» بود. این کتاب در سلسله «هان شرقی چین» نوشته شد. همچنین به طور مداوم بهروز و توسعهیافته است. این کتاب اثرات مفید چندین قارچ را با ارجاع به قارچ دارویی G. lucidum توصیف میکند. از طرفی این قارچ را دارای خواص درمانی زیر میداند:
- تقویت بدن
- افزایش انرژی
- تقویت عملکرد قلب
- افزایش حافظه
- اثرات ضد پیری
لینگژی وحشی، قارچی نادر است. در سالهای قبل از کشت، فقط اشراف میتوانستند آن را بخرند. شهرت این قارچ به عنوان یک دارو ممکن است بیشتر به دلایل زیر باشد تا اثرات واقعی آن:
- توزیع نامنظم
- نادر بودن
- استفاده از آن توسط اعضای ثروتمند و ممتاز جامعه چین
گونههای گانودرما همچنان یک داروی سنتی محبوب در آسیا هستند و استفاده از آنها در سراسر جهان نیز رو به افزایش است.
مزایا و مضرات قارچ گانودرما یا لینگژی
ریشی یا لینگژی معمولاً در طب سنتی آسیایی استفاده میشود. امروزه نیز به دلیل استفاده از آن در درمان سرطان و سایر بیماریها، مورد توجه محققان قرار گرفته است. نام lingzhi نشاندهنده ترکیبی از قدرت معنوی و جوهر جاودانگی است. در چین این قارچ به عنوان «گیاه قدرت معنوی» شناخته شده است. همچنین نماد موفقیت، تندرستی، قدرت الهی و طول عمر است. در میان قارچهای پرورشی، گانودرما از این نظر منحصر به فرد است که ارزش دارویی آن مهمتر از ارزش غذاییاش است. انواع محصولات تجاری G. lucidum در اشکال مختلف مانند پودر، مکملهای غذایی، قهوه و چای موجود است. این محصولات از قسمتهای مختلف قارچ از جمله میسلیومها (mycelia)، هاگها و اندام باردهی تولید میشوند. میسلیوم قسمت رویشی یک قارچ است. برخی از کاربردهای خاص و مزایای سلامتی گانودرما عبارت است از:
- کنترل سطح گلوکز (glucose) خون
- تعدیل سیستم ایمنی
- محافظت از کبد
باورهای مختلف در مورد مزایای سلامتی G. lucidum عمدتاً بر شواهد غیرواقعی، استفاده سنتی و آداب فرهنگی مبتنی است. با این حال، گزارشهای اخیر از برخی ادعاهای قدیمی درباره فواید سلامتی گانودرما، پشتیبانی علمی میکند.
گانودرما علاوه بر مزایای سلامتی، دارای مضراتی نیز هست. عفونت گانودرما در گیاهان زنده میتواند کشنده باشد. از این رو پیامدهای اقتصادی برای تعدادی از گیاهان کشاورزی و تجاری دارد. به عنوان مثال، برخی از گونههای این قارچ باعث عفونتهای جدی گیاهان کاکائو، چای و قهوه میشوند. گونه G. zonanum نیز عامل زیانهای عمده محصول در صنعت نخل روغن آسیایی است.
اثر پیشگیرانه و درمانی گانودرما بر بیماری ها و مراقبت های پوستی
گانودرما لوسیدوم اخیراً برای بهبود کیفیت پوست و درمان بیماریهای پوستی استفاده شده است. این قارچ حاوی انواع ترکیبات فعال است که برخی از آنها عبارتند از:
- پلیساکاریدها (polysaccharides)
- تریترپنوئیدها (triterpenoids)
- نوکلئوزیدها (nucleosides)
- استرولها (sterols)
- آلکالوئیدها (alkaloids)
- پلیپپتیدها (polypeptides)
- اسیدهای چرب (fatty acids)
- استروئیدها (steroids)
پلیساکاریدها و اسیدهای گانودریک (ganoderic acids) به عنوان متابولیتهای (metabolites) عملکردی اصلی گانودرما شناخته شدهاند. طبق گزارشها این مواد دارای عملکردهای آنتیاکسیدانی (antioxidant) و ضدالتهابی هستند. گانودریک اسید، یک ماده فعال موجود در قارچ گانودرما است. این ماده در تقویت عملکرد سیستم ایمنی سلولها نقش مهمی دارد. بر اساس تحقیقات و سایر مطالعات، عصارههای گانودرما مانند پلیساکاریدهای گانودرما، در موارد زیر استفاده شده است:
- بهبود زخمهای پوستی
- کاهش عفونت پس از سوختگی پوست
- جلوگیری از آسیب ایسکمی-پرفیوژن مجدد فلپ پوستی (skin flap ischemia-reperfusion injury)
عصاره گانودرما به دلیل نقشی که در ضدپیری و سفیدشدن پوست دارد، برای مراقبت از پوست نیز استفاده میشود. ضمناً اثر ضدالتهابی گانودرما برای بهبود بیماریهای زیر نیز مشاهده شده است:
- درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis)
- سارکوئیدوز جلدی (cutaneous sarcoidosis)
پتانسیل استفاده از گانودرما در درمان سرطان پوست نیز شناخته شده است. لازم به ذکر است که گانودرما دارای خواص ضدملانوژنز (anti-melanogenesis) و ترمیمکننده سد پوست نیز هست. در واقع متابولیتهای ثانویه جداشده از G. lucidum را میتوان در غذاها یا داروها برای خواص زیر استفاده کرد:
- ضدپیری
- کاهش رنگدانههای سطحی پوست
- اثرات تقویتکننده سد پوستی
اثرات ضد ملانوژنز قارچ گانودرما
تجمع غیرطبیعی ملانین (melanin) باعث ایجاد رنگدانههای پوستی میشود. تیروزیناز (Tyrosinase)، آنزیمی است که سنتز ملانین را تنظیم میکند. قارچ گانودرما لوسیدوم میتواند فعالیت این آنزیم و پروتئینهای مربوط به تیروزین (tyrosine) را مهار کند. در نتیجه از هیپرپیگمانتاسیون (hyperpigmentation) –تیرگی پوست- جلوگیری میکند.G. lucidum همچنین میتواند درماتوزهای (dermatosis) رنگدانهای زیر را درمان کند:
- لنتیگو خورشیدی (solar lentigo)
- کلواسما (chloasma)
- کک و مک
- پلاکهای پیری
اثرات آنتی اکسیدانی و ضدپیری قارچ گانودرما
اشعه فرابنفش UV یک عامل محیطی است که در پیری پوست نقش دارد. این اشعه باعث ایجاد چین و چروک زبر و خشن، خشکی و شلشدن پوست میشود. در واقع تابش UVB سنتز کلاژن (collagen) و الاستین (elastin) را کاهش میدهد. این امر میتواند پیری پوست را تسریع کند. عصاره گانودرما از این فرآیند جلوگیری میکند. از طرفی حضور طولانیمدت رادیکالهای آزاد و گونههای فعال اکسیژن (ROS or Reactive oxygen species)، پیری و بیماریهای متعدد مرتبط با سن را تسریع میکند. G.lucidumها میتوانند رادیکالهای آزاد و ROS را از بین ببرند. درنتیجه پیری را به تأخیر میاندازند. همچنین خواص آنتیاکسیدانی پروتئینهای خام بهدستآمده از میسلیوم و اندامهای بارده G. lucidum نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه مشخص شده که پروتئین هر دو قسمت میسلیوم و اندام بارده دارای ظرفیت آنتیاکسیدانی است. اما عصاره پروتئین میسلیوم نسبت به عصاره پروتئین اندام بارده از این جهت فعالتر است.
قارچ گانودرما، ترمیم کننده زخم
زخم به سد پوستی آسیب میرساند. در نتیجه باعث تهاجم میکروبی و التهاب میشود. گانودرما به عنوان یک عامل ترمیمکننده زخم، میتواند برای درمان زخمهای مزمن استفاده شود. این قارچ تاکنون اثرات مفیدی بر روند بهبودی سرمازدگی نشان داده است. سرمازدگی، نوعی بیماری یخزدگی بافت بدن در اثر سرما است. در یک مطالعه، گانودرما باعث ایجاد تغییرات زیر در بافت پوست موشهای مبتلا به سرمازدگی شده است:
- افزایش ناحیه ترمیم زخم
- بهبود درجه تغییرات آسیبشناسی
بنابراین، گانودرما را میتوان برای ترمیم سد پوستی و به منظور بازسازی زخم استفاده کرد.
این نکته قابل ذکر است که به دلیل قیمت بالای قارچ گانودرما و لزوم استفاده مداوم از آن، میتوان از روشی جایگزین (یا استفاده هر دو) برای کاهش اثرات پیری صورت استفاده کرد. پوشانه جوانساز نوری نیلای پیشنهاد ما به شما است. برای خرید این ماسک نوری تنها یک بار هزینه میکنید و به راحتی میتوانید از آن در منزل استفاده کنید. طراحی این دستگاه مشابه هیچ دستگاه خارجی نیست. برای راحتی کاربر ماهها روی آن وقت صرف شده تا به سادهترین و بهترین شکل ممکن مورد استفاده قرار گیرد. در نیلای نور قرمز و فروسرخ تعبیه شده تا کارایی آن برای جوانسازی پوست، حداکثر شود. ترکیب این دو طول موج از نور، نتایج معجزهآسایی برای پوست شما به ارمغان میآورد. برای سفارش پوشانه LED نیلای اینجا کلیک کنید.
نحوه صحیح خشک کردن و عصارهگیری قارچ گانودرما
این قارچ به دلیل داشتن بافت سفت، به صورت پودر یا مایع استفاده میشود. اما ماده فعال آن ممکن است به دلایل زیر از بین برود:
- زمانی که قارچ برای مدت طولانی خشک شود.
- عصارهگیری با حرارت زیاد (80 درجه سانتیگراد یا بالاتر) انجام شود.
به منظور کاهش مقدار ماده فعال از بینرفته و افزایش اثربخشی گانودرما، یک تیم تحقیقاتی شروع به کار کردند. این تیم، ماده فعال را پس از خشک کردن قارچ در دماها و زمانهای مختلف استخراج کردند. سپس از این طریق، شرایط بهینه را برای دستیابی به بهترین اثرات ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی ممکن مشخص کردند. طبق نتایج این تحقیق، خشک کردن قارچ با هوای گرم در دمای 60 درجه سانتیگراد منجر به خواص ضدالتهابی عالی میشود. زیرا باعث استخراج مقدار زیادی اسید گانودریک میشود. از طرفی فعالیتهای آنتیاکسیدانی برجسته ناشی از خشک کردن انجمادی قارچ در دمای 50- درجه سانتیگراد است.
همچنین آزمایشی با استفاده از عصاره گانودرما لوسیدوم خشک شده در هوای گرم بر روی کراتینوسیتهای (keratinocytes) ناشی از التهاب انجام شد. نتایج نشان داد که این قارچ به طور مؤثری التهاب پوست را سرکوب میکند. کارایی قارچ Ganoderma lucidum بسته به روشهای خشک کردن و استخراج، متفاوت است. بنابراین روش خشک کردن باید با توجه به هدف استفاده، انتخاب شود. انتظار میرود که یافتههای این مطالعه بتواند استفاده از قارچ گانودرما را ترویج دهد. همچنین ممکن است منجر به توسعه عوامل درمانی برای بیماریهای التهابی پوست مانند پسوریازیس (psoriasis) و درماتیت آتوپیک در آینده شود.
گانودرما و بهبود پیسی (ویتیلیگو)
پیسی ویتیلیگو (Vitiligo) یک بیماری پوستی شایع، ژنتیکی و خودایمنی است. این بیماری به نوبه خود باعث کاهش قدرت دفاعی بدن میشود. در پیسی ویتیلیگو، رنگدانهها از نواحی پوست از بین میروند. در نتیجه لکههای سفید نامنظمی روی پوست ایجاد میشود. اختلالات خودایمنی با حمله سیستم ایمنی بدن به بافت یا سلولهای خود ایجاد میشود. در این بیماری نیز به ملانوسیتها (melanocytes) حمله میشود. ملانوسیتها سلولهای رنگدانهای هستند که به پوست رنگ میدهند. گانودرما در سطح سلولهای ملانوسیت عمل میکند تا کار همان سلولها را برای بدن انجام دهد. در واقع عصاره گانودرما لوسیدوم به صورت «سیستمی» جذب میشود. سپس اثر این قارچ در سطح سلولی ایجاد میشود. در نتیجه بافتها پس از چند ماه درمان، مانند قبل میشوند.
مراجع:
- Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects. 2nd edition, Sissi Wachtel-Galor, John Yuen, John A. Buswell, and Iris F. F. Benzie, Chapter 9, Ganoderma lucidum (Lingzhi or Reishi) ,
- wikipedia.org
- britannica.com
- Preventive and Therapeutic Effect of Ganoderma (Lingzhi) on Skin Diseases and Care Zhuming Yin 1 , Baoxue Yang 2 , Huiwen Ren 3 ,2019;1182:311-321.
- Advances in research on the active constituents and physiological effects of Ganoderma lucidum, Yunli Yang, Huina Zhang, Jinhui Zuo, Xiaoyan Gong, Fan Yi, Wanshan Zhu & Li Li, Biomedical Dermatology volume 3, Article number: 6 (2019).
- medicalxpress.com
- dxnwellnessdosage.wordpress.com