لکه های مادرزادی پوست چیست؟
لکه های پوستی مادرزادی علائمی بر روی پوست نوزاد هستند. این نوع لکه های مادرزادی پوست اغلب قبل از تولد یا بلافاصله پس از آن ایجاد میشوند. بیشتر لکه های مادرزادی نوزادان بیضرر هستند. حتی بسیاری از لکه های مادرزادی با گذشت زمان کوچک میشوند. از طرفی ممکن است لکه های مادرزادی خود به خود از بین بروند. این علامتهای پوستی، گاهی بسیار خطرناک و برای سلامتی مضر هستند.
مشخصه کلی لکه های مادرزادی نوزادان
ویژگیهای کلی لکه های مادرزادی عبارتند از:
- دارای سطح صاف یا برجسته
- دارای حاشیههای منظم یا نامنظم
- اغلب رنگهای مختلفی دارند. از جمله قهوهای, خرمایی، سیاه، آبی کمرنگ، صورتی، قرمز و یا بنفش.
علت لکه هایپوستی مادرزادی چیست
در علمپزشکی علت ایجاد لکه هایپوستی مادرزادی هنوز نامعلوم است. همچنین راههای پیشگیری از آنها در دوران بارداری یافت نشده است. باور غلط عموم بر این است که ضربهزدن در حین زایمان باعث ایجاد لکه های مادرزادی نوزادان میشود. برخی از این لکهها ممکن است در چندین نفر از اعضای خانواده وجود داشته باشد. اما علت اصلی آن غالباً ژنتیک نیست.
ماسک LED جوانساز پوست نیلای
به روزترین و کمخطرترین روش جوانسازی پوست
سفارش ماسک نوری نیلای
انواع لکه های پوستی مادرزادی
انواع مختلفی از لکه های پوستی مادرزادی وجود دارند که عبارتند از:
- لکه های قرمز مادرزادی معروف به ماهی قزلآلا، نیش لک لک یا لکه بوسه فرشته (salmon patches or stork marks)
- لکه های همانژیوم یا خال های توت فرنگی (strawberry marks or haemangiomas)
- خال لکه شرابی یا شرابپورت معروف به شراببندری و لکه بندر شراب (port wine stains)
- لکه های کافه اولیت، لکه های کافه لاته یا شیرقهوه (cafe-au-lait spots)
- لکه های مغولی یا آبی مایل به خاکستری (Blue-grey spots)
- لکههای ملانوسیتی (congenital moles or congenital melanocytic naevi)
لکه های قرمز مادرزادی یا لکه بوسه فرشته چیست
این نوع لکه های مادرزادی دارای سطح صاف و به رنگ قرمز یا صورتی هستند. این لکهها اغلب روی پلکها، سر و یا گردن نوزاد ظاهر میشوند.
علائم لکه های قرمز مادرزادی
مشخصه لکههای ماهی قزلآلا عبارتند از:
- بسیار رایج هستند.
- روی پوست سفید، قهوهای و سیاه به رنگ قرمز یا صورتی به نظر میرسند.
- هنگام گریه نوزاد راحتتر دیده میشوند.
- لکههای مادرزادی موجود روی پیشانی یا پلکها معمولاً در سن دو سالگی به مرور محو میشوند.
- لکههای موجود در پشت سر یا گردن زمان بیشتری برای محوشدن نیاز دارند.
خال توت فرنگی چیست (همانژیوم توت فرنگی)
این لکههای مادرزادی درواقع عروق خونی هستند که باعث ایجاد یک توده قرمز برجسته روی پوست میشوند.
علائم خال های توت فرنگی یا لکه های همانژیوم
همانژیومهای توتفرنگی مادرزادی دارای ویژگیهای زیر هستند:
- بلافاصله پس از تولد ظاهر میشوند.
- این نوع لکهها معمولاً روی پوست سفید، قهوهای و سیاه، قرمز به نظر میرسند.
- در دخترها، نوزادان نارس (متولدین قبل از 37 هفتگی)، نوزادان کموزن و چندقلوزایی بیشتر شایع است.
- اندازه این علامتهای پوستی در شش تا 12 ماه اول بزرگتر میشود. همچنین در سن هفت سالگی کوچک و ناپدید میشوند.
- گاهیاوقات در زیر پوست ظاهر میشوند. در این صورت رنگ این لکهها اغلب آبی یا بنفش دیده میشود.
- در صورت تحتتأثیر قرار دادن بینایی، تنفس و یا تغذیه، نیاز به درمان دارند.
خال لکه شرابی چیست
خالهای لکه شرابی (پورت واین)، به رنگ قرمز، بنفش یا تیره هستند. این لکهها معمولاً روی صورت و گردن ظاهر میشوند.
علائم لکه های شرابی پوست
لکههای شراببندری اغلب دارای مشخصههای زیر هستند:
- از بدو تولد وجود دارند.
- روی پوست قهوهای یا سیاه به شکل لکههای بسیار تیره به نظر میرسند.
- معمولاً یک طرف بدن را تحتتأثیر قرار میدهند. گاهی اوقات نیز میتوانند هر دو طرف بدن را درگیر کنند.
- اغلب میتوان با استفاده از لیزردرمانی این نوع لکهها را از بین برد. (این درمان در کودکان خردسال مؤثرتر است).
- لکههای شراب پورت در صورت عدم درمان، تیرهتر و ضخیمتر میشوند.
- این لکه های پوستی مادرزادی میتوانند نشانههای سندرم استورج وبر (Sturge-Weber syndrome) و سندرم کلیپل ترنونه یا کلیپل وبر (Klippel-Trenaunay-Weber) و یا ناهنجاری ماکروسفالی_مویرگی (macrocephaly-capillary malformation) باشند. اما بسیار نادر هستند.
لکه های کافه اولیت یا لکه های شیرقهوه ای چیست
این لکههای مسطح، بیشتر به رنگ قهوهای روشن یا تیره هستند. لکههای کافه اولیت میتوانند در هر جایی از بدن به وجود بیایند.
علائم لکه های کافه اولیت
مشخصه لکههایکافه لاته عبارتند از:
- بسیار رایج هستند. به طوری که بسیاری از کودکان اغلب یک یا دو لکه را در بدن خود دارند.
- روی پوست قهوهای یا سیاه، تیرهتر به نظر میرسند.
- میتوانند اندازهها و اشکال مختلف داشته باشند.
- ظاهرشدن شش لکه یا بیشتر روی پوست کودک، احتمالاً نشانهای از بیماری نوروفیبروماتوز نوع یک (neurofibromatosis type 1) است.
خال مغولی چیست
لکههای مادرزادی مغولی مانند کبودی روی پوست، به رنگ آبی مایل به خاکستری به نظر میرسند.
علائم لکه های مغولی نوزاد
علامتهای پوستی مغولی معمولاً دارای مشخصههای زیر هستند:
- اغلب در قسمت پایین کمر، باسن، بازو و یا در قسمت پا ایجاد میشوند.
- از بدو تولد وجود دارند.
- بیشتر در نوزادان با رنگ پوست قهوهای یا سیاه دیده میشوند.
- خطرناک نیستند. در نتیجه نیازی به درمان ندارند. این نوع لکهها معمولاً تا سن چهارسالگی از بین میروند.
درصورت تولد نوزاد همراه با یک لکه مادرزادی مغولی، این علامت باید در پرونده پزشکی او ثبت شود.
لکههای ملانوسیتی مادرزادی (خالهای پوستی مادرزادی)
لکههای ملانوسیتی به رنگ قهوهای یا سیاه هستند. این نوع لکهها در اثر رشد بیش از حد سلولهای رنگدانه در پوست ایجاد میشوند.
علائم لکههای ملانوسیتی مادرزادی
خصوصیتهای لکه های ملانوسیتی عبارتند از:
- روی پوست قهوهای یا سیاه، تیرهتر به نظر میرسند.
- به خصوص در دوران بلوغ میتوانند تیرهتر، برجستهتر و پرموتر شوند.
- در صورت بزرگ بودن اندازه لکه، احتمال ایجاد سرطان پوست وجود دارد. (هرچه لکه بزرگتر باشد، این خطر بیشتر است).
- نیازی به درمان ندارند (مگر اینکه خطر سرطان پوست وجود داشته باشد).
تشخیص لکه های پوستی مادرزادی
پزشک در ابتدای بروز لکه های مادرزادی باید آنها را مورد بررسی قرار دهد. این معاینه برای تشخیص نوع لکه و همچنین تعیین درمان متناسب با آن ضروری است.
در بیشتر موارد، یک متخصص پوست میتواند لکه های قرمز مادرزادی را بر اساس ظاهر پوست تشخیص دهد. لکه های مادرزادی عمیقتر را میتوان با آزمایشهای تصویربرداری زیر تشخیص و مورد بررسی قرار داد:
- ام ار ای (MRI)
- سونوگرافی
- سیتیاسکن (CT scans)
- نمونه برداری از پوست
لکه های مادرزادی نشانه یک اختلال
گاهیاوقات، لکههایپوستیمادرزادی شراب پورت ممکن است نشاندهنده وجود یک اختلال زمینهای نادر باشند. از جمله این اختلالها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سندرم استورج وبر: علائم این سندروم شامل لکههای شراب بندری بر روی پلک فوقانی و پیشانی و ایجاد ناهنجاریهای مغز (وگاهی اوقات چشم) است.
- سندرم کلیپل ترنونه: علائم این سندروم شامل لکههای شراب پورت غالباً روی پا است. در این سندروم، استخوانها، ماهیچهها و سایر بافتهای نزدیک به لکه، بزرگتر از سایر اندامهای طبیعی رشد میکنند.
درمان لکه های مادرزادی
لکههای مادرزادی معمولاً خود به خود محو میشوند. اگرچه علائم پوستی پشت گردن، بیشتر باقی میمانند. اما این لکهها چندان قابل توجه نیستند. سایر لکههای عروقی مادرزادی در حال حاضر قابل درمان هستند.
لکههای پورت واین و برخی همانژیومها میتوانند برای کودکان ناخوشایند و ناراحتکننده باشند. برخی همانژیومهای کوچک در مکانهایی قرار دارند که کمتر قابل مشاهده هستند. این لکهها معمولاً نیازی به درمان ندارند. زیرا بیشتر آنها تا سن ده سالگی کودک کوچک میشوند. اما همانژیومهای بزرگتر یا قابل مشاهدهتر به سه طریق زیر توسط پزشکان قابل درمان هستند:
- قراردادن دارو به طور مستقیم روی لکه ها
- تزریق وریدی
- داروهای خوراکی
درمان لک مادرزادی با لیزر
درمان لیزری شامل استفاده از انرژی نوری بسیار متمرکز است. این روش درمانی میتواند به کودکان مبتلا به لکههای شراب پورت کمک کند. رنگ بیشتر این لکهها پس از چندین درمان با لیزر رنگی پالسی، روشنتر میشوند. برخی از این لکهها قابل برگشت هستند. در نتیجه نیاز به درمان مجدد دارند. زمان شروع لیزردرمانی اغلب در دوران نوزادی است. زیرا در این دوران عروق خونی کوچکتر هستند. لکههای روی سر و گردن به خوبی به لیزردرمانی پاسخ میدهند. این لکه ها را با انجام آرایش خاص نیز میتوان پنهان کرد.
درمان لکه های قهوه ای مادرزادی و خالهای پوستی مادرزادی بزرگ
لکههای رنگدانهای معمولاً درمان نمیشوند (به استثنای لکههای شیرقهوه و در برخی موارد خالهای مادرزادی). پزشکان میتوانند خالهای مادرزادی را با استفاده از جراحی از بین ببرند. (به ویژه خالهای ملانوسیتی بزرگ یا غول پیکر). البته برداشتن خالهای بزرگتر سختتر است.
با استفاده از لیزر درمانی نیز میتوان لکههای کافهلاته را از بین برد. البته قابل ذکر است که این لکهها اغلب قابل برگشت هستند.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان لکه های مادرزادی
در موارد زیر توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید:
- در زمان خونریزی، درد، خارش و یا عفونی شدن لکه های مادرزادی
- درهنگام آسیب به لکه و خونریزی حتماً زخم را با آب و صابون بشویید. سپس با استفاده از یک بانداژ، محل زخم را تا زمان توقف خونریزی فشار دهید. در صورت ادامه خونریزی با پزشک تماس بگیرید.
- گاهی اوقات همراه با همانژیوم زخمهای باز ایجاد میشوند. این زخمها ممکن است عفونی شوند.
لکههای رنگدانه به ندرت باعث مشکلهای دیگری میشوند. اما خالهای مادرزادی باید به طور مداوم از نظر تغییر در اندازه، رنگ یا بافت بررسی شوند.
نوبت شما
هدف ما از انتشار این مقاله کمک به سلامت شماست. پس نظرات و پیشنهادهای خود را بنویسید و ما را در رسیدن به هدف یاری کنید. میتوانید سؤالات خود را نیز درباره”لکه های پوستی مادرزادی”در همین قسمت بیان کنید تا متخصصان ما به آن پاسخ دهند.
مراجع: