شی باتر چیست؟
کره شی یا شی باتر (Shea butter) از دو هسته روغنی موجود در دانه درخت شی به دست میآید. درخت شی در شرق و غرب آفریقا یافت میشود. پس از جدا شدن هسته از دانه، آن را به صورت پودر درمیآورند. سپس در آب میجوشانند. در نهایت کره تا بالای آب بالا آمده و جامد میشود. شی باتر دارای رنگ مایل به سفید یا عاجی است و دارای چندین کاربرد است. در این مقاله قرار است به خواص شی باتر برای پوست پرداخته شود. برای آگاهی بیشتر از این خواص، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
کاربرد شی باتر
کره شی برای بهبود مشکلات پوستی زیر و بسیاری از بیماریهای دیگر استفاده میگردد:
در غذاها از کره شی به عنوان روغن برای پختوپز نیز استفاده میشود. از طرف دیگر در صنعت تولید، آن را در محصولات آرایشی و بهداشتی به کار میبرند.
شی باتر بی خطر برای انواع پوست ها
کره شی از نظر فنی یک محصول آجیل درختی است. اما برخلاف اکثر محصولهای آجیل درختی، پروتئین (proteins) آن بسیار کم است -پروتئین میتواند باعث ایجاد آلرژی (allergies) شود-. در واقع، هیچ مقاله پزشکی وجود ندارد که حساسیت به کره شیای موضعی را مستند کند. شی باتر حاوی مواد محرک شیمیایی شناختهشده برای خشککردن پوست نیز نیست. همچنین منافذ پوست را نمیبندد. از این رو تقریباً برای انواع پوست مناسب است.
خواص مرطوب کنندگی شی باتر برای پوست
کره شیا یا شی، به طور معمول برای اثرهای مرطوبکنندگی آن استفاده میشود. این خاصیت به محتوای اسیدهای چرب شی باتر مرتبط است. از جمله این اسیدهای چرب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لینولئیک (linoleic)
- اولئیک (oleic)
- استئاریک (stearic)
- پالمیتیک (palmitic)
هنگام استفاده موضعی شیا، این روغنها به سرعت جذب پوست بدن میشوند. در واقع آنها به عنوان یک عامل بازسازنده عمل میکنند. به طوری که لیپیدها (lipids) –چربی- را بازیابی میکنند. در نتیجه به سرعت رطوبت ایجاد خواهند کرد. بنابراین کره شی باعث بازیابی مانع بین پوست و محیط بیرون میشود. از طرفی رطوبت را در خود نگه میدارد و خطر خشکی پوست را کاهش میدهد.
شی باتر پوست را چرب نمی کند
کره شی حاوی سطوح بالایی از اسید لینولئیک و اسید اولئیک است. این دو اسید یکدیگر را متعادل میکنند. بنابراین کره شیا به راحتی توسط پوست جذب میشود. به همین دلیل پوست بدن پس از استفاده از آن، چرب به نظر نمیرسد.
خواص ضدالتهابی کره شی باتر
استرهای گیاهی (plant esters) کره شی دارای خواص ضدالتهابی هستند. هنگام استفاده از شیا روی پوست، سیتوکینها (cytokines) و سایر سلولهای التهابی تحریک میشود. در نتیجه تولید آنها کند میشود. این امر ممکن است باعث به حداقل رساندن تحریک ناشی از موارد زیر شود:
خواص آنتی اکسیدانی شی باتر چیست؟
کره شی دارای سطوح قابلتوجهی از ویتامینهای A و E است. بنابراین فعالیت آنتیاکسیدانی (antioxidant) قوی را افزایش میدهد. آنتیاکسیدانها در واقع عوامل مهم ضدپیری هستند. آنها از سلولهای پوست بدن در برابر رادیکالهای (radicals) آزاد محافظت میکنند. رادیکالهای آزاد میتوانند منجر به پیری زودرس و کدر شدن ظاهر پوست شود.
خواص آنتی باکتریال کره شی
در سال 2012 مطالعهای در خصوص دُزهای خوراکی عصاره پوست درخت شیا انجام شده است. طبق نتایج مطالعه، این عصاره میتواند منجر به کاهش فعالیت ضدمیکروبی در حیوانها شود. البته تحقیقهای بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. اما این نتیجه میتواند مزایای ضدباکتریایی-آنتیباکتریال (antibacterial)- احتمالی در انسان را نیز نشان دهد. به همین دلیل، برخی حدس میزنند که استفاده موضعی از شی باتر ممکن است میزان باکتریهای ایجادکننده آکنه روی پوست را کاهش دهد.
شی باتر ضد قارچ است
محصولهای درخت شی به عنوان ترکیباتی قوی، برای مبارزه با عفونتهای پوستی ناشی از قارچها شناخته شدهاند. البته کره شیا ممکن است نتواند هر نوع عفونت قارچی را درمان کند. اما هاگ قارچهای عامل بیماریهای «کرم حلقوی» و «پای ورزشکار» را از بین میبرد.
شی باتر و کمک به جلوگیری از آکنه
همانطور که گفته شد کره شی سرشار از انواع مختلف اسیدهای چرب است. این ترکیب منحصر به فرد، به پاکسازی پوست از چربی اضافی –سبوم (sebum)- کمک میکند. در عین حال، کره شیا رطوبت را به پوست بازمیگرداند. سپس آن را در اپیدرم (epidermis) قفل میکند. بنابراین پوست خشک نمیشود. نتیجه نهایی، بازیابی تعادل طبیعی چربیها در پوست است. بنابراین ممکن است به توقف آکنه قبل از شروع آن کمک کند.
کره شی به افزایش تولید کلاژن کمک می کند
شی باتر حاوی تریترپن (triterpenes) است. تصور میشود که این ترکیبهای شیمیایی طبیعی، تخریب فیبر کلاژن (collagen fiber) را غیرفعال میکنند. این امر ظاهر خطوط ریز پوست را به حداقل رسانده و منجر به حجیم شدن پوست میشود.
کره شی به ترویج بازسازی سلولی کمک می کند
خواص مرطوبکنندگی و آنتیاکسیدانی شیا، هر دو با هم به تولید سلولهای جدید و سالم پوست کمک میکنند. بدن دائماً در حال ساخت سلولهای جدید پوست و خلاصشدن از شر سلولهای مرده آن است. در واقع روزانه بین 30000 تا 40000 سلول قدیمی پوست در بدن از بین میرود. سلولهای مرده پوست در سطح پوست قرار میگیرند. در حالی که سلولهای جدید در زیر لایه بالایی پوست –اپیدرم- تشکیل میشوند. با ایجاد تعادل مناسب رطوبت در سطح پوست، سلولهای مرده پوست کمتری در راه بازسازی سلولهای زنده در اپیدرم، قرار خواهد گرفت.
کمک به کاهش ظاهر علائم کشش و جای زخم با استفاده از کره شی
تصور میشود که شی باتر از تکثیر فیبروبلاستهای کلوئیدی (keloid fibroblasts)- بافت اسکار (scar) – جلوگیری میکند. در عین حال رشد سلولهای سالم را تقویت کرده تا جای آنها را بگیرند و ظاهر ترکها و جای زخم را به حداقل برساند.
شی باتر و مقابله با پیری نوری
کره شیا باعث تقویت تولید کلاژن و نسل جدید سلولی میشود. در نتیجه ممکن است به کاهش علائم پیری نوری (photoaging) کمک کند. پیری نوری عبارت است از چین و چروکها و خطوط ظریفی که استرس محیطی و نور خورشید میتواند روی پوست ایجاد کند.
ایجاد محافظت بیشتر در برابر آفتاب با کره شی
کره شی را نمیتوان به تنهایی به عنوان یک ضدآفتاب مؤثر استفاده کرد. اما استفاده از کره شی روی پوست، محافظت بیشتری در برابر آفتاب ایجاد میکند. بنابراین هنگام بیرون رفتن از خانه، آن را روی کرم ضدآفتاب بمالید.
شی باتر و کمک به درمان شوره سر
یکی از راههای درمان شوره سر -درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis)- بازگرداندن رطوبت به پوست خشک و تحریکشده سر است. کره شیا در ترکیب با سایر مرطوبکنندهها میتواند به کاهش دو مورد زیر کمک کند:
- پوستههای شوره سر
- خطر تحریک پوست
البته برای مشخصکردن میزان تأثیر استفاده از شی به تنهایی، تحقیقهای بیشتری لازم است.
تسکین اگزما، درماتیت و پسوریازیس با استفاده از شی باتر
خواص ضدالتهابی شیا به تسکین پوست و رفع خارش کمک میکند. این امر ممکن است به ویژه برای بیماریهای التهابی پوست، مانند اگزما و سوریازیس (psoriasis) مفید باشد. شیا همچنین به سرعت جذب میشود. این امر نیز میتواند به معنای تسکین تحریکها باشد. کره شیا میتواند به خوبیِ کرمهای دارویی، به درمان اگزما کمک کند.
کره شیا و تسکین آفتاب سوختگی
برخی روغنها برای سوختگیهای سطحی یا درجه اول پوست، مانند آفتابسوختگی مفید هستند. اجزاء ضدالتهابی شی، قرمزی و تورم را کاهش میدهد. ترکیبهای اسید چرب آن نیز با حفظ رطوبت در طول فرایند بهبود، پوست را تسکین میدهد.
تسکین نیش حشره ها با استفاده از کره شی
کره شی به طور سنتی برای تسکین نیش زنبورها و حشرهها استفاده میشود. شواهد نشان میدهد که کره شیا ممکن است به کاهش تورم ناشی از نیش و گزش، کمک کند. البته هیچ تحقیق بالینی برای تأیید این موضوع وجود ندارد. توصیه میشود که در صورت ایجاد درد شدید و تورم ناشی از نیش یا گزش، به یک متخصص مراجعه کنید و به درمانهای اثباتشده، پایبند باشید.
شی باتر و بهبود زخم
شیا علاوه بر کاهش التهاب زمینهای، با بازسازی بافت به درمان زخمها کمک میکند. همچنین اسیدهای چرب محافظ شی باتر در طول فرایند بهبود زخم، از آن در برابر محرکهای محیطی محافظت میکند.
فواید پوستی کره شی از کجا نشأت میگیرد؟
فواید شی باتر از ترکیب شیمیایی آن ناشی میشود. همانطور که گفته شد این روغن حاوی:
- اسیدهای چرب لینولئیک، پالمیتیک، استئاریک و اولئیک: ترکیبهایی که چربی پوست را متعادل میکنند.
- ویتامینهای A، E وF: ویتامینهای آنتیاکسیدانی که گردش خون و رشد سلولهای پوستی سالم را تقویت میکنند.
- ستیل استرها (cetyl esters): بخش مومیشکل کره درخت شیا که پوست را حالت میدهد. همچنین رطوبت آن را حفظ میکند.
شی باتر همچنین دارای تریگلیسیرید (triglycerides) نیز هست. تریگلیسیرید قسمت چربی موجود در آجیل است. این چربی، پوست را تغذیه کرده و حالت میدهد. البته ترکیب دقیق شی باتر، بسته به مکان برداشت آجیل شیا، متفاوت است. کره شی را میتوان با موادی مانند روغن درخت چای یا روغن اسطوخودوس نیز مخلوط کرد.
نحوه استفاده از کره شی برای پوست
از کره شی به دو روش مختلف میتوان بر روی پوست استفاده کرد:
- مستقیم از گیاه (به صورت خام)
- به عنوان یک ماده در محصول مراقبت از پوست
استفاده مستقیم از شی باتر روی پوست
کره شیا با یک سیستم درجهبندی از A تا F طبقهبندی میشود. درجه A خالصترین شکل کره شی است. به منظور مرطوبکردن پوست و محافظت از سد پوست میتوانید کره شی خام را مستقیماً روی پوست خود بمالید. در واقع، کره شی خام و فرآورینشده به شما این امکان را میدهد که از تمام فواید آن بهرهمند شوید. کافی است با انگشتان خود به اندازه یک قاشق چایخوری از کره شی را بردارید. سپس آن را روی پوست خود بمالید تا کاملاً جذب شود. شی باتر لیز است. در نتیجه ممکن است مانع نشستن آرایش روی صورتتان شود. بنابراین بهتر است آن را هنگام شب و قبل از خواب استفاده کنید. در صورت عدم امکان خرید کره شی خام، از نمونه خالص و تصفیهنشده آن استفاده کنید. این امر مهم است. زیرا فرایند تصفیه کره شی میتواند خواص شگفتانگیز آن را کاهش دهد.
نحوه ساخت بالم مرطوب کننده شی باتر در منزل
مواد زیر را در یک ظرف شیشهای ترکیب کنید:
- یک چهارم فنجان شی باتر رندهشده
- دو قاشق غذاخوری روغن کنجد
- یک قاشق غذاخوری روغن آووکادو (avocado)
- یک قاشق غذاخوری موم زنبور عسل یا موم سویا رندهشده
ظرف را در مایکروویو (microwave) قرار داده تا کره شی و موم زنبور عسل به آرامی گرم شوند. پس از گرم شدن ترکیب، آن را در یک ظرف شیشهای 4 تا 5 اونسی بریزید. بعد از خنک شدن ترکیب، دوباره آن را هم بزنید. از این مخلوط برای قسمتهای خشک بدن میتوانید استفاده کنید. این کرم برای قسمتهای زانو و آرنج عالی است. برای درمان و پیشگیری از ترکخوردگی لب نیز میتوان از آن استفاده کرد.
چگونگی ساخت کرم مرطوب کننده دست حاوی کره شی در منزل
کافی است مواد زیر را در یک ظرف مخصوص مایکروویو قرار دهید:
- دو قاشق چایخوری روغن نارگیل
- یک قاشق چایخوری روغن بادام
- یک قاشق چایخوری کره کاکائو
- یک قاشق چایخوری کره شیا
سپس مواد را گرم کنید. حدود دو تا سه ثانیه باید آنها را حرارت دهید. به طوری که مواد ذوب شود اما اصلاً به جوش نیاید. در مرحله بعد آنها را با هم مخلوط کنید. ترکیب بهدستآمده را روی دستهای خود ماساژ دهید. این کرم یک مرطوبکننده عالی برای دست و مناسب استفاده در ماههای زمستان است.
چگونگی ساخت بالم لب در منزل با استفاده از کره شی
مواد زیر را در مایکروویو ذوب کنید:
- سه قاشق چایخوری موم زنبور عسل رندهشده
- سه قاشق چایخوری روغن کرچک
سپس آنها را هم بزنید. در مرحله بعد، شش تا ده قطره از اسانس شی باتر را به همراه یک قاشق چایخوری عسل به مخلوط اضافه کنید. برای رنگگرفتن بالم میتوانید کمی از رژ لب مورد علاقه خود را در مخلوط بتراشید. مخلوط بهدستآمده را در قالبهای بالم لب، یک شیشه کوچک لوازم آرایشی شیشهای و یا داخل یک لوله رژ لب بریزید. اجازه دهید بالم موردنظر حدود 20 دقیقه بدون درپوش خنک شود.
استفاده از محصولات مراقبت از پوست حاوی شی باتر
از کره شی معمولاً به عنوان یک ماده در محصولات مختلف مراقبت از پوست استفاده میکنند. بهرهگیری از خواص این روغن به این روش، ممکن است رایجتر باشد. برخی از محصولهای مراقبت از پوست حاوی شیا عبارت است از:
- ضدآفتاب معدنی حاوی کره شی: همانطور که گفته شد کره شیا دارای SPF (عامل محافظت در برابر آفتاب) است. با این حال، شی باتر ضدآفتاب نیست. بنابراین نباید از آن به جای ضدآفتاب استفاده نکنید.
- مرطوبکننده حاوی روغن شی: به دلیل خاصیت قوی مرطوبکنندگی کره شی، معمولاً از آن به عنوان یک عنصر در لوسیونها و کرمهای مغذی استفاده میشود. محصولاتی که برای محافظت و همچنین ایجاد رطوبت عمیق در پوست خشک یا تحریکشده طراحی شدهاند.
- بالم یا استیک لب (Nourishing Stick) حاوی شی باتر: این محصول یک مرطوبکننده است. استیک حاوی شی باتر، محافظت قوی را از پوست گونه و همچنین لب ارائه میدهد.
کره شی در لوازم آرایشی، رژ لب، بالم لب،کرم بدن و صابون نیز به کار گرفته میشود.
نحوه نگهداری از شی باتر چگونه است
دمای مکان نگهداری کره شی باید کمی کمتر از دمای اتاق باشد. در این صورت شی باتر به حالت جامد باقی میماند و به راحتی نیز روی پوست پخش میشود.
عوارض روغن شی باتر
تا به حال هیچ مورد مستندی از حساسیت موضعی به کره شی گزارش نشده است. حتی افرادی که به آجیل درختی آلرژی دارند، میتوانند از کره شیا برای پوست خود استفاده کنند. البته توصیه میشود که در صورت شروع تحریک و التهاب پوستی، مصرف آن را قطع کنید. موارد زیر نیاز به مراقبتهای پزشکی اورژانسی دارد:
- احساس درد شدید
- تورم
- مشکل در تنفس
ماسک جوانساز نوری نیلای، جایگزینی برای روغنهای ضروری
همانطور که در این مقاله بیان شد، شی باتر به عنوان یک روغن ضروری باعث افزایش تولید کلاژن و کاهش چین و چروک میشود. همچنین به تولید سلولهای جدید پوستی و بازسازی بافت کمک میکند. ما به شما ماسک نوری نیلای خانگی را پیشنهاد میکنیم که علاوه بر این خواص، دارای فواید بیشمار دیگری برای پوست صورت است. ماسکی که برای استفاده از مزایای آن کافیست یک بار هزینه کنید. ماسک ال ای دی نیلای دردسر خرید مداوم و تهیه روغنهای ضروری را نداشته و به راحتی قابل سفارش است. در ماسک LED صورت نیلای ازLED های قرمز و نزدیک مادون قرمز (دیودهای ساطعکننده نور) استفاده شده است. دیودهای این ماسک برای هدف قرار دادن چندین نگرانی پوستی به طور همزمان تعبیه شده است. ماسکهای نور درمانی LED، نتیجه رایجشدن نور درمانی LED هستند. تحقیقها نشان داده که دستگاههای نوری خاص میتوانند به طور مؤثر بسیاری از نگرانیهای پوستی را درمان کنند. این دستگاهها با موفقیت خاصی باعث افزایش تولید کلاژن و مدیریت آکنه میشوند.
دکتر مریم زمانی، جراح چشم و مؤسس MZ Skin میگوید: «ماسکهای الایدی خانگی روشی عالی برای آوردن یک درمان معمولی در مطب به خانه شما هستند.» ماسک نوردرمانی نیلای، تولید کشور ایران با قیمتی مناسب برای مردم عزیز کشورمان طراحی شده است. این ماسک جوانساز میتواند علائم پیری را کاهش دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر و سفارش، اینجا را کلیک کنید.
نوبت شما
هدف ما از انتشار این مقاله، کمک به سلامت شماست. پس، نظرها و پیشنهادهای خود را بنویسید و ما را در رسیدن به این هدف یاری کنید. میتوانید سؤالهای خود را نیز درباره “خواص پوستی کره شی” در همین قسمت بیان کنید تا متخصصان ما به آن پاسخ دهند.
مراجع: