تشخیص بیماری پسوریازیس (psoriasis)

تشخیص پسوریازیس به دو صورت معاینه بدنی و تست آزمایشگاهی انجام می‌شود. در معاینه بدنی پزشک یک معاینه فیزیکی کامل از بدن انجام می‌دهد. معمولاً تشخیص این بیماری برای پزشک آسان است. به‌خصوص اگر پلاک‌هایی در نواحی زیر از بدن وجود داشته باشد:

• پوست سر
• گوش
• آرنج
• زانو
• ناف
• ناخن

همچنین ممکن است پزشک برای بیمار تست بیوپسی (biopsy) انجام دهد. در این تست پزشک مربوطه یک قطعه کوچک از پوست را برداشته و آن را آزمایش می‌کند. این آزمایش جهت اطمینان از عدم وجود عفونت پوستی بیمار انجام می‌شود. هیچ آزمایش دیگری برای تأیید یا رد پسوریازیس وجود ندارد.

شباهت پسوریازیس و اگزما (Eczema)

چگونه پسوریازیس و اگزما را با یکدیگر اشتباه نگیریم؟

تشخیص پسوریازیس از اگزما ممکن است کمی مشکل باشد. هر دوی آن‌ها، بیماری پوستی با علائم مشابه هستند. اما راه‌هایی برای تمییزشان وجود دارد. این راه‌ها بطور مختصر در ادامه بیان می‌شود.

• تفاوت در احساس ایجاد شده ناشی از پسوریازیس و اگزما در بیمار

اگزما باعث خارش شدید می‌شود. در نتیجه ممکن است آنقدر پوست خود را بخارانید تا خونریزی کند. پسوریازیس هم می‌تواند خارش داشته باشد. اما علاوه بر آن امکان دارد پوست گزش کند یا بسوزد. برخی از مردم این احساس را به گزش مورچه‌ها تشبیه می‌کنند.

• تفاوت ظاهری پسوریازیس و اگزما

علائم ظاهری اگزما روی پوست عبارتند از:

– قرمزی و التهاب
– پوسته پوسته شدن
– ترشح پوست
– ایجاد لکه‌های خشن و چرم‌مانند که گاهی تیره هستند.
– تورم

پسوریازیس هم می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های قرمز شود. اما این لکه‌ها ممکن است نقره‌ای، پوسته‌پوسته و برجسته نیز باشند. در این بیماری، پوست ضخیم‌تر و ملتهب‌تر از اگزما است.

• پسوریازیس و اگزما کدام قسمت از بدن را درگیر می‌کنند؟

اگزما اغلب در قسمت‌هایی از بدن که خم می‌شود، مانند آرنج داخلی یا پشت زانو ظاهر می‌شود. همچنین ممکن است گردن، مچ دست و مچ پا را نیز درگیر م‌کند. اگزما در نوزادان گاهی ‌اوقات روی چانه، گونه‌ها، پوست سر، سینه، پشت، بازوها و پاها ایجاد می‌شود.

پسوریازیس اغلب در قسمت‌های زیر ظاهر می شود:

– آرنج
– زانو
– پوست سر و صورت
– پایین کمر
– کف دست‌ها
– کف پاها

همچنین ممکن است لکه‌هایی در قسمت‌های زیر از بدن به وجود بیاید:

– ناخن‌های دست و پا
– دهان و لب
– پلک
– گوش
– چین‌های پوستی

• عوامل محرک پسوریازیس و اگزما

اگزما معمولاً ناشی از موارد زیر است. در واقع این موارد پوست را تحریک می‌کنند:

– صابون
– مواد شوینده
– ضدعفونی‌کننده‌ها
– مصرف زیاد آب میوه یا گوشت

مواردی که باعث آلرژی می‌شوند نیز می‌توانند اگزما را تحریک کنند، مانند:

– گرد و خاک
– حیوانات خانگی
– گرده گل
– کپک
– شوره سر
– برخی از غذاها

عوامل محرک دیگر برای اگزما عبارتند از:

– عفونت‌ها
– استرس
– تعریق
– گرما
– رطوبت
– تغییرات هورمونی

برخی از این محرک‌ها مانند استرس و عفونت در پسوریازیس و اگزما مشترک هستند. اما درحقیقت پسوریازیس زمانی شعله‌ور می‌شود که پوست آسیب می‌بیند. از جمله این آسیب‌های پوستی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– واکسیناسیون
– آفتاب‌سوختگی
– خراشیدگی پوست
برخی از داروها مانند لیتیوم (lithium) و داروهای مالاریا (malaria) نیز می‌توانند باعث تشدید پسوریازیس شوند.

• پسوریازیس و اگزما از چه سنی شروع می‌شوند؟

اگزما معمولاً در نوزادان یا کودکان خردسال بروز می‌کند. اما اغلب زمانی که کودک بزرگ می‌شود، علائم بیماری بهبود پیدا می‌کند. ابتلا به اگزما در بزرگسالی کمتر رایج است. این بیماری در بزرگسالی معمولاً به دلایل زیر است:

– بیماری تیروئید
– تغییرات هورمونی
– استرس

از سوی دیگر، پسوریازیس معمولاً بین 15 تا 35 سالگی ظاهر می‌شود. اما در سنین دیگر نیز می‌توان به آن مبتلا شد. به‌ندرت اتفاق می‌افتد که یک نوزاد این بیماری را داشته باشد.

• شرایط و بیماری‌های مرتبط با پسوریازیس و اگزما

اگزما معمولاً با پوست خشک و حساس همراه است. بیماری‌های مرتبط با اگزما نیز شامل آسم یا تب یونجه است. پسوریازیس با سایر بیماری‌های جدی مرتبط است. شخص مبتلا به این بیماری، ممکن است دیابت، بیماری قلبی یا افسردگی نیز داشته باشید.

پاراپسوریازیس (Parapsoriasis) یا پسوریازیس؟

هنگامی که متوجه بثورات، لکه‌ها و یا برآمدگی‌ها روی پوست خود می‌شوید، تشخیص بیماری مشکل است. بثورات اغلب شبیه به هم هستند و عوامل زیادی باعث ایجاد آن‎ها می‌شوند. همچنین ممکن است دو نفر با شرایط و بیماری مشابه علائم بسیار متفاوتی داشته باشند. پاراپسوریازیس اصطلاحی برای گروهی از مشکلات پوستی نادر است. علائم پوستی این بیماری شبیه به پسوریازیس بوده اما رفتار متفاوتی دارند. پزشک ممکن است نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی) پیشنهاد دهد تا از نوع بیماری مطمئن شود.

علائم پاراپسوریازیس

این بیماری مانند پسوریازیس به صورت بثورات تکه‌تکه ظاهر می‌شود. لکه‌های ایجاد شده معمولاً صورتی یا قرمز هستند. اما قهوه‌ای یا زرد نیز به نظر می‌رسند. این لکه‌ها برجسته و برآمده با ظاهری پوسته‌پوسته یا چروکیده هستند که معمولاً روی سینه، شکم و پشت بیمار ظاهر می‌شوند. اما ممکن است روی بازوها و پاها نیز دیده شوند. لکه‌های پاراسوریازیس معمولاً به شکل گرد یا بیضی و با اندازه‌های متفاوت هستند. از علائم دیگر تنها می‌توان به خارش اشاره کرد. به احتمال زیاد بیمار علائم دیگری نخواهد داشت.

انواع پاراپسوریازیس

به طور کلی 4 نوع پاراسوریازیس وجود دارد که عبارتند از:

1) پلاک کوچک (Small-plaque): در این نوع، عرض لکه‌ها کمتر از 5 سانتی‌متر است. این لکه‌ها معمولاً بی‌ضرر هستند.

2) پلاک بزرگ (Large-plaque): در این حالت، بثورات بزرگ‌ترند و گاهی اوقات شکل نامنظم دارند. برخی از افراد مبتلا به این نوع، دچار نوعی لنفوم (lymphoma) به نام مایکوزیس فونگوئیدس (mycosis fungoides) می‌شوند. این بیماری در واقع سرطان گلبول‌های سفید خون است که از پوست شروع می‌شود. برخی از پزشکان پاراپسوریازیس با پلاک بزرگ را یک بیماری جداگانه می‌دانند. اما برخی دیگر فقط آن را مرحله اولیه مایکوزیس فونگوئیدس می‌دانند.

3) پاپولوز لنفوماتوئید (Lymphomatoid papulosis): این فرم از پاراپسوریازیس کمتر شایع است. این بیماری از طریق برجستگی‌های عودکننده و خودترمیم‌شونده مشخص می‌شود. اندازه این برجستگی‌ها ابتدا کوچک است و سپس بزرگتر می‌شوند. آن‌ها گاهی‌اوقات قبل از پوسته شدن، زخم شده و خونریزی می‌کنند.

4) پیتریازیس لیکنوئید (Pityriasis lichenoide): در این نوع بیماری، لکه‌های کوچک و برجسته صورتی فوران می‌کنند. موارد ایجاد شده از خفیف تا شدید متغیر است.

مقایسه پسوریازیس و پاراپسوریازیس

این مشکلات پوستی ممکن است در سطح پوست، مشابه به نظر برسند. اما در زیر میکروسکوپ متفاوت هستند. الگوی بثورات پسوریازیس روده مانند پاراپسوریازیس به نظر می‌رسد. همچنین هر دوی آن‌ها روی سینه ظاهر می‌شوند. اما بثورات پسوریازیس روده، بعد از عفونت ظاهر می‌شود. ممکن است شکل پلاکی پسوریازیس در ابتدا شبیه پاراپسوریازیس باشد. اما در نهایت به تکه‌های ضخیم پوسته‌پوسته تبدیل می‌شود. این تکه‌ها معمولاً روی زانوها، آرنج‌ها، پوست سر و قسمت پایین کمر ایجاد می‌شوند. پسوریازیس اغلب در بزرگسالان جوانان و کودکان تشخیص داده می‌شود. اما اکثر افرادی که به پاراپسوریازیس مبتلا می‌شوند، مردان میانسال هستند.

درمان پاراپسوریازیس

بسیاری از درمان‌های پاراپسوریازیس مانند سایر بیماری‌های التهابی پوست است. برخی از این درمان‌ها در قسمت زیر آورده شده است:

• تجویز کرم استروئیدی (steroid) یا سایر داروها توسط پزشک
• توصیه پزشک به نوردرمانی برای کمک به بهبود علائم پوستی. این روش معمولاً در مطب پزشک یا با یک دستگاه خانگی انجام می‌شود. این دستگاه دوز کنترل‌شده نور UVB را ارائه می‌دهد. نور خورشید نیز ممکن است به بهبود علائم کمک کند.
• مرطوب‌کننده‌ها نیز می‌توانند پوست شما را بهتر جلوه دهند.

مشکلات پوستی پاراپسوریازیس می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد. پلاک‌های کوچک ممکن است خودبه‌خود از بین بروند. این پلاک‌ها تقریباً سالی یک بار باید بررسی شوند. اما در صورتی که تغییر کنند، باید بیشتر بررسی شوند. پلاک‌های بزرگ بدون درمان از بین نمی‌روند. این لکه‌ها به دلیل احتمال سرطانی‌شدن، باید سالی دو بار بررسی شوند. همچنین بیمار ممکن است هر چند وقت یکبار نیاز به بیوپسی داشته باشد. بیوپسی جهت اطمینان از عدم پیشرفت بیماری به لنفوم انجام می‌شود.

پسوریازیس و آلرژی (allergies)

طبق نظر پزشکان و محققان ارتباطی بین پسوریازیس و آلرژی وجود ندارد. در ادامه هر دو بیماری را تحلیل کرده و سپس توضیح می‌دهیم که چه چیزی می‌تواند آن‌ها را تحریک کند.

علل مختلف ایجاد پسوریازیس و آلرژی

سوریازیس و آلرژی هر دو سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کنند. اما دلایل ایجاد آن‌ها ارتباطی با هم ندارند. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به برخی از سلول‌های سالم خود حمله می‌کند. اما آلرژی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن نسبت به چیزی که اکثر مردم با آن مشکلی ندارند، واکنش شدید نشان دهد. این عوامل شامل گرده گل، شوره حیوانات یا برخی غذاها هستند. برخی افراد قبل از مراجعه به پزشک، پسوریازیس را با آلرژی اشتباه می‌گیرند. زیرا هر دو بیماری باعث خارش و قرمزی پوست می‌شوند. بسیاری از مردم تصور می‌کنند که مشکلات پوستی آلرژیک دارند. اما پس از معاینه متوجه می‌شوند که به پسوریازیس مبتلا شده‌اند. بنابراین، اگر پوست شما خارش دارد یا پوسته‌پوسته می‌شود، به یک متخصص پوست مراجعه کنید.

استرس و ابتلا به پسوریازیس و آلرژی

استرس تنها زمانی عامل پسوریازیس است که این بیماری برای اولین بار ظاهر شود یا عود کند. بنابراین استرس باعث شعله‌ور شدن پسوریازیس می‌شود. استرس همچنین می‌تواند آلرژی را تحریک کند. هنگامی که بدن برای مبارزه با یک عامل در تلاش است، از خود واکنش آلرژیک نشان می‌دهد. در واقع گذر از رویدادهای استرس‌زا، سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تأثیر داروهای آلرژی بر پسوریازیس

پزشکان متوجه شده‌اند که داروهای مورد استفاده برای درمان آلرژی می‌تواند باعث بهبود یا تشدید پسوریازیس شود. اگرچه این اتفاق به‌ندرت رخ می‌دهد. گاهی‌اوقات پزشکان آلرژی را با استروئیدهایی مانند پردنیزون (prednisone) درمان می‌کنند. هنگامی که پردنیزون متوقف می‌شود، پسوریازیس می‌تواند شعله‌ور شود. پسوریازیس برخی از افراد نیز پس از درمان تب یونجه بهبود می‌یابد. همچنین افرادی که به منظور کاهش سیستم ایمنی بدن داروهای پسوریازیس مصرف می‌کنند، آلرژی کمتری دارند. البته این امر ثابت نشده است.

زمان عود پسوریازیس و آلرژی

برخی از افراد همزمان به دو بیماری پسوریازیس و آلرژی مبتلا می‌شوند. گاهی اوقات در این افراد هر دو بیماری در زمان‌های مشابهی از سال، عود می‌کند. پزشکان فصل‌ها یا آب و هوا را دلیل این اتفاق می‌دانند، نه شرایط بهداشتی خود بیمار. در واقع هوای زمستانی یا هوای خشک ممکن است آلرژی برخی افراد را بدتر کند. از طرفی این نوع آب و هوا می‌تواند باعث تشدید سوریازیس نیز بشود.

نکاتی برای جلوگیری از تشدید پسوریازیس و آلرژی

پسوریازیس نمی‌تواند آلرژی را تشدید کند و بالعکس. اما اگر از مشکلاتی که هر دو را تحت تأثیر قرار می‌دهند جلوگیری کنید، می‌توانید شانس شعله‌ور شدن هر کدام را کاهش دهید. برای این کار به نکات زیر توجه کنید:

• استرس را کاهش دهید. این عامل می‌تواند بر هر دو بیماری تأثیر بگذارد. بنابراین سعی کنید آرامش داشته باشید.
• خارش پوست را مدیریت کنید. پسوریازیس می‌تواند در مکان‌هایی که پوست شما آسیب دیده است، شعله‌ور شود. اگر کهیر یا واکنش آلرژیک دارید، آن نقطه را بیش از حد نخارانید. زیرا آسیبی که به ناخن شما وارد می‌شود، پسوریازیس را تشدید می‌کند. برای بهبود این وضعیت کرم کورتیزون (cortisone) بدون نسخه را امتحان کنید. همچنین می‌توانید از پزشک خود بخواهید که نسخه قوی‌تری برای شما تجویز کند.