عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی ممکن است عامل طیف وسیعی از عوارض ناخواسته از خستگی یا افزایش وزن تا خارش پوست یا کمبود روحیه باشد. هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد موجود در سیستم غدد درون‌ریز تولید می‌شوند و در جریان خون آزاد می‌شوند. عدم تعادل زمانی اتفاق می‌افتد که هورمونی زیاد یا خیلی کم باشد. هورمون‌ها برای تنظیم بسیاری از فرایندهای بدن از جمله اشتها و متابولیسم، چرخه‌های خواب، چرخه‌های تولید مثل و عملکرد جنسی، دما و روحیه فرد مهم هستند. پس تعجب‌آور نیست که حتی کمترین تغییر ممکن است تأثیر قابل توجهی بر سلامتی فرد بگذارد. سطح هورمون‌ها به طور طبیعی در مراحل مختلف زندگی نوسان می‌کند که بیشتر در دوران بلوغ و در زنان در دوره قاعدگی، بارداری و یائسگی، قابل توجه است. هورمون‌ها همچنین تحت تأثیر سبک زندگی و برخی شرایط پزشکی قرار می‌گیرند. آنچه مهم است، توجه به علائم و معاینه آن‌ها توسط یک متخصص بهداشت واجد شرایط است تا بتوانید درمان مناسب خود را پیدا کنید. درمان پوست شما ممکن است شامل استفاده از دارو یا روش‌های درمانی مکمل یا ایجاد تغییر در سبک زندگی باشد، تا بدنتان به تعادل رسیده و سلامتی شما بهبود یابد.
اثر تغییرات هورمونی روی پوست
پوست، یکی از بزرگترین و مهمترین اندام‌های بدن شماست و به عنوان یک مانع فیزیکی محافظ، درجه حرارت بدن شما را تنظیم کرده و مسیر دفع مایعات (عرق و چربی) را فراهم می‌کند. با افزایش سن، تغییر آب و هوا و بیماری، پوست تغییر کرده و مراحل مختلف را طی می‌کند. همچنین ممکن است از حدود سن بلوغ متوجه تغییراتی در پوست خود – به ویژه صورت- شوید. پوست شما توسط هورمون‌ها کنترل شده و این هورمون‌ها می‌توانند در هر سنی تأثیر زیادی روی پوست شما داشته باشند. سطح هورمون‌های ما با افزایش سن تغییر می‌کند. به این صورت که در کودکی افزایش یافته، در اواخر نوجوانی به اوج خود می‌رسد و در 30 سالگی کاهش می‌یابد. در واقع هورمون‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی هستند که در اندام‌هایی مانند تخمدان، غده فوق کلیه و غده تیروئید تولید می‌شوند. هورمون‌های استروئیدی جنسی، تیروئید و هورمون‌های رشد در عملکردهای مختلفی مانند رشد، ایمنی، تولید مثل و متابولیسم (metabolism) و حتی گرسنگی و استرس نقش دارند. و اما یکی از بارزترین شاخصه‌های تغییرات هورمونی، پوست ما است که در ادامه این مطلب به بررسی آن می‌پردازیم.
نوجوانی و تغییرات هورمونی
نوجوانی با مرحله انتقالی بلوغ جسمی و رشد روانی- اجتماعی تعریف می‌شود. قبل از سال‌های نوجوانی، آکنه غیر معمول است. در دوران بلوغ، هورمون‌های استروژن(Estrogen) ، پروژسترون (Progesterone) و تستوسترون (testosterone) افزایش می‌یابد، که این امر باعث می‌شود، غدد سباسه (sebaceous glands)، سبوم (sebum) یا چربی بیشتری تولید کند و منجر به ایجاد آکنه شود. آکنه تا حدودی بر روی هر نوجوان تأثیر می‌گذارد. میزان آکنه و همچنین نحوه مواجهه با آن در هر فرد بسیار متفاوت است.
نقش هورمون ها در پیری پوست
جلوگیری از پیری پوست برای خانم‌ها خیلی مهم است. یکی از مهمترین عواملی که در شروع پیری نقش دارد، سیستم غدد درون‌ریز است. سیستم غدد درون ریز هورمون‌هایی تولید و تنظیم می‌کند که گاهی اوقات با افزایش سن به شدت کاهش می‌یابد. بر خلاف پیری خارجی، که به عوامل خارجی مانند اشعه ماورا بنفش، سبک زندگی و آلودگی هوا وابسته است، پیری ذاتی پوست توسط ساعت بیولوژیکی بدن خودمان اداره می شود. خشکی، چین و چروک ریز و رنگ‌پریدگی، بخشی از روند طبیعی پیری پوست است. عوامل زیادی مانند جهش‌های ژنتیکی، افزایش سیگنال‌های التهابی، کاهش تولید چربی و کاهش سطح هورمون، در پیری ذاتی پوست نقش دارند. دربخش بعدی، این تغییرات هورمونی را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار می‌دهیم تا میزان اهمیت آن‌ها برای سلامت پوست، به‌ویژه در زنان، مشخص شود.
هورمون ها چگونه روی پوست اثر می‌گذارند؟
پوست ما در پاسخ به هورمون‌هایی مانند استروژن و تستوسترون تغییر می‌کند. در این بخش در مورد نحوه عملکرد هر یک از این دو هورمون و همچنین هورمون‌های تیروئید به طور خلاصه بحث می‌کنیم.
استروژن
استروژن شناخته شده‌ترین و بحث برانگیزترین هورمون است. باورهای غلط بسیاری در مورد این ماده فوق‌العاده مهم وجود دارد. اولاً استروژن فقط یک هورمون زنانه نیست. درست است که در درجه اول در تخمدان‌ها تولید می‌شود و در بدن زنان به وفور یافت می‌شود، اما در بدن مردان نیز در بافت‌های مختلف تولید می‌شود. ثانیاً، کلمه استروژن در واقع به گروهی از هورمون‌های مشابه شیمیایی گفته می‌شود؛ بنابراین یک ماده واحد نیست. استروژن شامل استرادیول (Estradiol) –فراوان‌ترین شکل در زنان بالغ-، استریول – (Estriol)استروژن اولیه در دوران بارداری- و استرون (Estrone) است که در دوران یائسگی تولید می‌شود. جالب است بدانید که در زنان، استروژن ها با تبدیل هورمون های مردانه آندروژن (androgen)، به استروژن تبدیل می‌شوند. این آندروژن‌ها در ابتدا از کلسترول (cholesterol) -استروئید اصلی (primary steroid) که بسیاری از خانواده های هورمون استروئید را ایجاد می کند- حاصل می‌شوند. تبدیل از کلسترول به آندروژن و یا از آندروژن به استروژن، همه از طریق فعالیت برخی از آنزیم‌های اصلی، انجام می‌شود. پوست، در میان عملکردهای بی‌شمار خود، دارای اجزای لازم برای تولید کلسترول و نیز استروئیدهای جنسی نیز هست.
استروژن، چگونه بر سلامت پوست تأثیر می گذارد؟
استروژن‌ها بر میزان ضخامت پوست، چین و چروک و رطوبت آن تأثیر می‌گذارند. همچنین می‌توانند برای حفظ تعادل مایعات و یکپارچگی ساختاری، گلیکوزآمینو گلیکان‌ها (glycosamino glycans or GAGs)، مانند اسید هیالورونیک (Hyaluronic Acid) را افزایش دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند باعث افزایش تولید کلاژن (collagen) در پوست شوند. کلاژن ضخامت اپیدرم را حفظ کرده و اجازه می‌دهد پوست، پر چرب، مرطوب و بدون چین و چروک بماند. در طی دوره‌های افزایش فعالیت هورمونی، مانند بارداری یا زمان استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی، رنگدانه‌سازی پوست در بعضی بخش‌های در معرض آفتاب مانند پیشانی، بینی و گونه‌ها، تشدید می‌شود. این پدیده که به ملاسما (melasma)معروف است، کاملاً مربوط به هورمون و نمونه بارزی از اثرات هورمونی بر روی رنگدانه‌های پوست است.
تستوسترون
تستوسترون اصلی‌ترین هورمون جنسی مردانه است. موهای زبر، پوست ضخیم و چرب و به طور کلی شروع علائم پیری پوست، همه به دلیل تستوسترون است. با افزایش سن، نسبت استروژن و آندروژن نامتعادل می‌شود و تغییرات یائسگی مشاهده می‌شود. از آنجایی که آندروژن‌ها و به ویژه تستوسترون، در تولید سبوم پوست نقش دارند، ممکن است در هنگام عدم تعادل هورمون‌ها در قاعدگی یا یائسگی، زنان، چربی یا حتی آکنه بزرگسالان را تجربه کنند. اثرات آندروژن بر روی پوست هم در زنان و هم در مردها مهم است، زیرا هر دو می‌توانند اثرات تغییر سطح آندروژن را تجربه کنند.
هورمون های تیروئید
تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل کوچک است که درست در جلوی گلو قرار دارد. غده تیروئید دو هورمون تیروئید ایجاد می‌کند که بر متابولیسم، رشد مغز، تنفس، دمای بدن، قدرت عضلات، سلامت استخوان، خشکی پوست، چرخه قاعدگی، وزن و سطح کلسترول تأثیر می‌گذارد. باز هم، وقتی صحبت از این هورمون‌ها می‌شود، تعادل مهم است. افزایش این هورمون‌ها به گرم شدن، عرق‌کردن و برافروخته‌شدن پوست منجر می‌شود و کاهش آن‌ها باعث خشکی پوست، زبری و حتی کاهش تعریق می‌شود.
چگونه هورمون ها می‌توانند باعث چربی پوست شوند؟
اگر پوستی چرب دارید، ممکن است قبل و در طی دوره قاعدگی متوجه افزایش چربی صورت شوید. بسیاری از تغییرات پوستی که ممکن است در دوران بلوغ و بعد از آن در زندگی تجربه کنید، به دلیل غدد کوچکی به نام غدد چربی است. این غدد چربی ماده روغنی به نام سبوم تولید و ترشح می‌کنند. از حدود بلوغ، غدد سباسه اندازه خود را افزایش می‌دهند و شروع به ترشح سبوم می‌کنند. بیشترین سبوم ترشح شده بین 15 تا 35 سالگی است. اصطلاح پزشکی مربوط به شرایط داشتن پوست چرب، سبوره (seborrhea) نام دارد که دارای دلایل مختلفی است.
غدد چربی، مانند بسیاری از قسمت‌های دیگر پوست، گیرنده‌هایی دارند که تحت تأثیر هورمون‌های جنسی قرار می‌گیرند. این غدد بیشتر تحت تأثیر آندروژن‌ها (هورمون های جنسی مردانه مانند تستوسترون) قرار می‌گیرند، اما به طور کلی در هر دو جنس مرد و زن این اتفاق می‌افتد. آندروژن‌ها تولید سبوم را در هر دو جنس افزایش می‌دهند. وقتی آندروژن‌های بیشتری به گیرنده‌های غدد چربی متصل شوند، سبوم بیشتری تولید می‌شود. این امر می‌تواند منجر به چربی قابل توجه پوست شود و ممکن است به آکنه تبدیل شود.
برای برخی افراد، تولید سبوم در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند. تأثیری که استروژن بر تولید سبوم دارد، هنوز مشخص نیست. ثابت شده که استروژن باعث کاهش سطح تولید سبوم و فعالیت غده می‌شود. اما درک اینکه چگونه نوسانات طبیعی استروژن در کل چرخه قاعدگی بر روی پوست تأثیر می‌گذارد، دشوار است. در یک مطالعه بر روی زنان دارای پوست چرب، افزایش تولید سبوم در هفته قبل از قاعدگی و همچنین در هفته قاعدگی تأیید شده است. طبق این مطالعه، هفته دوم چرخه قاعدگی، هفته‌ای است که کمترین میزان تولید سبوم را دارد. از طرفی، در زنانی که پوست چرب ندارند، هیچ تغییر قابل توجهی در تولید سبوم مشاهده نشد. از آنجا که سطح هورمونی در این مطالعه اندازه‌گیری نشده، محققان نمی‌توانند تأیید کنند که تغییرات چربی پوست به طور قطع ناشی از تغییر در سطح هورمون است.
عوامل دیگری که در میزان تولید سبوم نقش دارند عبارتند از: ژنتیک، تغییرات فصلی، بیش از حد در معرض آفتاب قرار گرفتن و استفاده زیاد یا نادرست از محصولات مراقبت از پوست که همگی می‌توانند بر چربی پوست شما تأثیر بگذارند.
آکنه هورمونی چیست؟
آکنه یکی از رایج‌ترین مشکلات پوستی است و ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. تخمین زده شده که حدود 5٪ از زنان و 1٪ از مردان بالای 25 سال از آکنه رنج می‌برند. انواع آکنه‌های هورمونی عبارتند از:
- جوش های سرسیاه
- جوش های سر سفید
- کیست
چه عواملی باعث بروز آکنه هورمونی می‌شود؟
بیشتر آکنه ها در اثر تولید بیش از حد چربی و مسدود شدن منافذ باز پوست ایجاد می‌شوند. هورمون‌ها نیز قادرند تأثیر قابل توجهی در میزان تولید چربی داشته باشند. در نوجوانان، آکنه هورمونی روی پیشانی، بینی و چانه و در بزرگسالان روی گونه‌ها و خط فک ایجاد می‌گردد. آکنه هورمونی توسط تغییرات هورمونی ناشی از عوامل زیر ایجاد می‌شود:
- قاعدگی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- یائسگی
- افزایش سطح آندروژن
آکنه و چرخه قاعدگی
شیوع آکنه در خانم‌ها به خصوص در هفته قبل از قاعدگی شایع است. هنگامی که مقادیر زیاد آندروژن باعث تولید بیش از حد سبوم می‌شود، سبوم می‌تواند با سلول‌های مرده پوست از داخل منافذ ترکیب و باعث انسداد شود. این انسداد منافذ تمام سبوم اضافی تولید شده را به دام می‌اندازد و به صورت آکنه ظاهر می‌گردد. منافذ پر از سبوم مکانی ایده‌آل برای زندگی باکتری‌ها به ویژه باکتری P. acnes است که با استعمار این منافذ باعث آکنه‌های التهابی می‌شود. آکنه (آکنه ولگاریس) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی گزارش شده در چرخه قاعدگی است. جوش هورمونی وابسته به دوره قاعدگی، معمولاً در مرحله قبل از قاعدگی (10 روز قبل از قاعدگی) و همچنین در روزهای خونریزی قاعدگی بسیار رایج است.
نظریه‌های زیادی در مورد علت ایجاد آکنه هورمونی وجود دارد. برخی از محققان عقیده دارند که قبل از شروع قاعدگی، استروژن کافی برای تقویت اثرات «ضد سبوم» وجود ندارد. بدون استروژن بالا، آندروژن ها تولید سبوم را افزایش می‌دهند که منجر به افزایش گرفتگی منافذ و یک محیط قابل سکونت برای باکتری P. acnes می‌شود. نظریه‌های دیگر نشان می‌دهد که آکنه هورمونی ممکن است به دلیل کمبود یا عدم تعادل نسبت پروژسترون به استروژن ایجاد شود. زنان و افرادی که در دوره قاعدگی خود، میزان آندروژن بالاتری دارند، مانند افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (polycysticovarian syndrome or PCOS) بیشتر دچار آکنه می‌شوند. مردان ترنس (Trans) نیز ممکن است در سال اول مصرف تستوسترون افزایش ضایعات آکنه را مشاهده کنند، اما این آکنه‌ها پس از استفاده طولانی مدت از تستوسترون کاهش می‌یابد.
برخی از افراد شاهد کاهش میزان آکنه در زمان کنترل بارداری هورمونی هستند، به همین دلیل گاهی اوقات از داروهای ضد بارداری خوراکی برای درمان آکنه استفاده می‌شود. در قرص‌های ضد بارداری ترکیبی، استروژن مصنوعی در دوزهایی وجود دارد که مانع تخمک گذاری می‌شود و هنگامی که تخمک‌گذاری اتفاق نیفتد، آندروژن‌های تخمدان تولید نمی‌شوند. همه آکنه ها مربوط به دوره قاعدگی یا هورمونی نیستند. آکنه، افراد از هر جنس و از هر سنی را درگیر می‌کند. ژنتیک، رژیم غذایی و استرس نیز می‌توانند بر آکنه تأثیر بگذارند. درمان آکنه می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
درمان طبیعی آکنه هورمونی
با اصلاح شیوه زندگی خود می‌توانید به عدم ایجاد و بهبود آکنه‌های هورمونی کمک کنید. در ادامه این موارد را بیان می‌کنیم:
نقش رژیم غذایی در بهبود آکنه هورمونی
رژیم‌های غذایی غنی از میوه و سبزیجات برای پوست شما واقعا مفید هستند. همچنین اطمینان حاصل کنید که بدن شما به اندازه کافی چربی امگا 3 دریافت می‌کند. خوردن غذاهای سرشار از امگا مانند ماهی، التهاب را کاهش می‌دهد و به شفافیت پوست کمک می‌کند. مکمل های امگا 3 یا مکمل های روی نیز به کاهش آکنه کمک می‌کنند.
نقش ورزش در بهبود آکنه هورمونی
ورزش به تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند و همچنین استرس را کاهش می‌دهد. سعی کنید حداقل هفته‌ای سه بار و به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.
روغن درخت چای و بهبود آکنه هورمونی
روغن درخت چای می‌تواند به کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌ها کمک کند. بعضی از محصولات مراقبت از پوست حاوی روغن درخت چای هستند. همچنین می‌توانید روغن درخت چای را رقیق کرده و استفاده کنید.
اسیدهای هیدروکسی آلفا و درمان آکنه هورمونی
آلفا هیدروکسی اسیدها (Alpha hydroxy acids or AHAs) به از بین بردن سلول‌های مرده پوست کمک می‌کنند و منافذ پوستی را مسدود نمی‌کند. استفاده از AHAها باعث حساسیت بیشتر پوست شما در برابر آفتاب می‌شود. بنابراین حتماً از ضد آفتاب با طیف گسترده استفاده کنید.
بررسی آکنه هورمونی توسط پزشک
اولین قدم برای درمان آکنه هورمونی این است که بدانید چه عواملی باعث تغییر در سطح هورمون می‌شود. برای بررسی سطح هورمون ممکن است پزشک از فرد بخواهد تا آزمایش خون انجام دهد. هنگامی که علت اصلی آن مشخص شد، پزشک عمومی یا متخصص پوست بهترین درمان را پیدا می‌کنند.
نقش قرص ترکیبی ضد بارداری خوراکی در بهبود آکنه هورمونی
قرص ترکیبی ضد بارداری خوراکی می‌تواند به پاکسازی آکنه کمک کند؛ به خصوص اگر آکنه شما نزدیک به دوره قاعدگی تشدید شود یا اگر دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک شوید. این کار را با مشورت پزشک انجام دهید.
درمان های موضعی برای بهبود آکنه هورمونی
تعدادی ژل یا کرم موضعی وجود دارد که برای کمک به درمان آکنه استفاده می‌شود. رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- رتینوئید (retinoid): یک مشتق از ویتامین A است که سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد. هنگام استفاده از رتینوئیدها حتماً از ضد آفتاب با طیف گسترده استفاده کنید زیرا این کرم باعث حساسیت بیشتر پوست شما در برابر آفتاب می‌شود.
- بنزوئیل پراکسید (benzoyl peroxide): ضدعفونی‌کننده‌ای است که باکتری‌های پوست را از بین می‌برد.
- آنتی‌بیوتیک (antibiotic): باکتری‌های موجود در پوست را از بین می‌برد.
- آزلائیک اسید (azelaic acid): سلول‌های مرده پوست و باکتری‌ها را از بین می‌برد.
نقش آنتی بیوتیک خوراکی در بهبود آکنه هورمونی
در برخی موارد از قرص‌های آنتی‌بیوتیک مانند تتراسایکلین (tetracycline) برای درمان آکنه استفاده می‌شود. این قرص نیز باعث حساسیت بیشتر پوست در برابر آفتاب شده، بنابراین استفاده از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده توصیه می‌شود. از آنجایی که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند قرص‌های ضدبارداری خوراکی را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین برای پیشگیری از بارداری باید از روش جایگزین استفاده شود. برای زمان بارداری یا شیردهی نیز معمولاً آزیترومایسین تجویز می‌شود.
ایزوترتینوئین(Isotretinoin) و درمان آکنه هورمونی
اگر آکنه شدید باشد، ممکن است ایزوترتینوئین برای شما تجویز شود. اما این دارو عوارض جانبی زیادی دارد. بنابراین در صورت استفاده از این دارو باید به پزشک و متخصص پوست خود مراجعه کنید.
عرق و فازهای قاعدگی
توانایی عرق کردن بدن در طول قاعدگی شما تغییر می‌کند. در واقع دمای پایه بدن در مرحله لوتئال (luteal)- نیمه دوم دوره – افزایش پیدا می‌کند. محققان مشاهده کرده‌اند که زنان در مرحله لوتئال در مقایسه با زمانی که در فولیکولار (follicular) – نیمه اول چرخه قاعدگی- قرار دارند، هنگام قرارگرفتن در معرض دمای گرم، بیشتر عرق می‌کنند. این افزایش تعریق نه تنها در صورت، بلکه در کل بدن مشاهده می شود.
خشکی پوست در دوره قاعدگی
داشتن پوستی خشک، به خصوص در فصول سرد و یا آب و هوای خشک، بسیار طبیعی است. خشکی پوست نیز تحت تأثیر ژنتیک است و ممکن است با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا کند. خشکی پوست، درماتیت (Dermatitis) ، پسوریازیس (psoriasis) و سایر ضایعات پوستی ممکن است در مرحله قبل از قاعدگی تشدید شوند.
تغییرات پوستی خود را در دوره قاعدگی پیگیری کنید
همانطور که در بخش قبل گفتیم، پوست شما ممکن است در پاسخ به تغییرات هورمونی در طول دوره قاعدگی، تغییر کند. ممکن است در دوره‌های مختلف قاعدگی، تفاوت‌هایی را در شیوع آکنه، آبرسانی پوست، قابلیت ارتجاعی و توانایی ترمیم زخم مشاهده کنید. پیگیری تغییرات پوستی به شما امکان می‌دهد هر الگویی را که ممکن است در سایر عوامل زندگی (مانند خواب و استرس) ایجاد شود، مشاهده کنید. این پیگیری همچنین به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های مؤثری را برای مدیریت مشکلات پوستی مانند آکنه انتخاب کنید.
دوران یائسگی
یائسگی به دوره‌ای گفته می‌شود که زنان به مدت 12 ماه متوالی فاقد قاعدگی هستند. با کاهش سطح هورمون‌های بدن، به ویژه در دوران یائسگی، تعدادی تغییر ساختاری و عملکردی در پوست رخ می‌دهد. یکی از رایج‌ترین راه‌هایی که محققان در مورد تأثیر استروژن بر روی پوست مطالعه می‌کنند، مقایسه زنان قبل از یائسگی (که دارای سطح بالاتری از استروژن هستند) با زنان بعد از یائسگی (که دارای میزان استروژن کمتری هستند) است. نشان داده شده که حساسیت پوست پس از یائسگی، افزایش می‌یابد.
تغییرات پوستی در دوران یائسگی
یائسگی منجر به تغییرات در پوست می‌گردد. این تغییرات عبارتند از:
- پوست خشک – به دلیل کاهش سطح استروژن
- خارش پوست – به دلیل کاهش سطح استروژن
- رنگ پریدگی پوست – به دلیل کاهش سطح استروژن
- آکنه – به دلیل کاهش سطح استروژن و افزایش سطح تستوسترون
- افتادگی و چروک شدن – به دلیل کاهش سطح استروژن و کلاژن
استروژن ها تنظیم کننده GAG در پوست هستند و کاهش سطح استروژن باعث کاهش تولید روغن (سنتز سبوم) و کاهش میزان آب در پوست می‌شود. این خشکی می‌تواند منجر به خارش و حتی اگزما شود. از دست دادن استروژن ها به معنی از دست دادن تولید کلاژن پوستی نیز هست. با کاهش سطح فیبروبلاست‌ها(fibroblasts) و کلاژن، پوست نازک شده و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و زمینه را برای ایجاد چین و چروک و کبودی فراهم می‌کند. با کم شدن استروژن تعداد رگ‌های خونی پوست نیز کاهش پیدا کرده و مواد مغذی کمتری به سطح پوست خواهد رسید، در نتیجه پوست رنگ‌پریده می‌شود. در آخر، با افزایش سن، تغییراتی در عملکرد سیستم ایمنی ایجاد می‌شود که می‌تواند منجر به تأخیر در ترمیم زخم و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود.
خشکی واژن در دوران یائسگی
خشکی واژن در دوران یائسگی غالباً به دلیل کاهش سطح استروژن است. مصرف قرص ضدبارداری یا داروهای ضدافسردگی نیز می‌تواند سطح هورمون‌ها را تغییر داده و منجر به بروز این مشکل شود. شستشو با صابون‌های غیر معطر و استفاده از ژل بانوان پایه آب، راه حل مفیدی برای رفع خشکی واژن است. اگر علائم شما به دلیل یائسگی باشد، HRT با افزایش سطح استروژن به شما کمک می‌کند.
چگونه در دوران یائسگی از پوست خود مراقبت کنیم؟
- استفاده از مرطوب کننده
برای جبران از دست دادن رطوبت و خشکی پوست، می‌توانید روزانه به ویژه در زمستان، از یک مرطوب‌کننده استفاده کنید. به دنبال مرطوب کننده‌هایی با موادی مانند گلیسیرین و اسید‌هیالورونیک (hyaluronic acid) باشید.
- درمان جایگزینی هورمون
درمان جایگزینی هورمون یا HRT (Hormone replacement therapy) ممکن است به کاهش علائم پوستی یائسگی مانند آکنه کمک کند. در HRT، استروژن و پروژسترون‌های از دست رفته بدن جایگزین می‌شوند. اما HRT همیشه گزینه خوبی برای درمان نیست. یک مطالعه جدید نشان داده که پوست آسیب‌دیده از آفتاب با درمان استروژن بهبود نمی‌یابد. علاوه بر این، در مواردی پس از درمان هورمونی، عوارض جانبی مانند افزایش رنگدانه‌ها و آکنه مشاهده شده است.
- گزینه‌های دیگر درمان برای مراقبت از پوست پس از یائسگی
با وجود تحقیقات روزافزون در مورد درمان های هورمونی دارویی روی پوست، گزینه‌های بهتری برای تبدیل پوست خشک، خارش‌دار و نازک به پوستی نرم و شاداب وجود دارد. از آنجا که در طی کاهش هورمون‌ها، تولید کلاژن به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد، استفاده از موادی که تولید کلاژن را در پوست تقویت می‌کنند، ضروری است.
رتینوئیدها (Retinoids)، از جمله رتینول (Retinol)، بخشی از خانواده ویتامین A هستند که سابقه زیادی در افزایش کلاژن و کنترل رنگدانه دارند. ویتامین C، نیز باعث افزایش تولید کلاژن و درنتیجه روشن شدن پوست و صاف شدن رنگ پوست می‌شود. برای مقابله با سوختگی‌های ناشی از گرگرفتگی و افزایش التهاب، به دنبال مواد ضد‌التهابی مانند عصاره‌های Avena Sativa، بابونه و بیزابولول (Bisabolol)، و حتی پپتیدهایی (peptides) باشید که التهاب نوروژنیک (neurogenic) را کنترل می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها هم می‌توانند یک منبع شگفت‌انگیز برای جوان‌سازی پوست باشند. موادی مانندSuperoxide Dismutase ، Gingko Biloba و عصاره چای سفید و سبز باعث محافظت بیشتر از پوست در برابر آسیب اکسیداتیو (oxidative) می‌شود. یک رژیم غذایی غنی از چربی‌های سالم، مانند امگا3 موجود در ماهی قزل آلا و آجیل، نیز به تغذیه پوست از داخل کمک می‌کند.
تغییر وضعیت پوست در دوران بارداری
بسیاری از خانم‌های باردار متوجه افزایش رنگدانه های پوستی خود می‌شوند که در زنان دارای پوست تیره نیز بیشتر دیده می‌شود. این تیرگی پوست اغلب یکی از اولین علائم بارداری است و به افزایش سطح استروژن، پروژسترون و سایر هورمون‌های تحریک‌کننده سلول‌های رنگدانه، مربوط می‌شود. زنانی در این دوران متوجه می‌شوند که بخش‌هایی که از قبل رنگدانه شده‌اند مانند نوک سینه‌ها و شکم در دوران بارداری تیره می‌شوند. این تغییرات پوستی به طور کلی پس از زایمان برطرف می‌شود.
تا 70٪ از زنان به ویژه آن‌هایی که پوست تیره دارند، در دوران بارداری به دلیل ملاسما این تجربه را خواهند داشت. این لکه‌های تیره به دلیل افزایش رنگدانه‌های مربوط به هورمون، معمولاً در پیشانی و گونه‌ها ظاهر می‌شوند. همچنین برخی مطالعات اپیدمیولوژیک (epidemiological) نشان می‌دهد آکنه در اثر بارداری ایجاد می‌شود و برخی دیگر عکس این مطلب را نشان می‌دهند. بیمارانی مشاهده شده‌اند که از تشدید آکنه در حین و پس از بارداری رنج می‌برند.
برای به حداقل رساندن این علائم، سعی کنید کمتر در معرض آفتاب قرار بگیرید، زیرا باعث تشدید تیره‌شدن لکه ها می‌شود. در صورت قرارگرفتن در معرض نور خورشید از کرم ضد آفتاب با محافظت بالا استفاده کنید. این نواحی اغلب پس از بارداری و بازگشت سطح هورمون به حالت عادی، محو می‌شوند. اما گاهی اوقات ادامه یافته و نیاز به درمان دارند. بنابراین در برخی مواقع در هنگام شیردهی، درمان آکنه با محدودیت‌های خاص انجام خواهد شد.
ملانوما و تغییرات هورمونی
تحقیقات نشان داده است که ملانوم و خال‌های خوش‌خیم، گیرنده‌های متصل به استروژن دارند و هورمون‌های جنسی می‌توانند با افزایش تکثیر ملانوسیت همراه باشند که منجر به ملانومای مرحله اولیه می‌شود. هر دوی این مشاهدات، رابطه بین هورمون‌های جنسی و ایجاد ملانوم را نشان می‌دهد.
تحقیقات روی یک گروه بزرگ نشان می‌دهد که زنان تحت درمان با آنتی استروژن کمتر احتمال ابتلا به ملانوم دارند. در مطالعه‌ای بین سال‌های 1980 و 2005، بر روی 7360 زنی که مبتلا به سرطان پستان بودند، روشن شد که در گذشته به 54٪ از آن ها درمان مکمل ضداستروژن داده شده است. میزان ملانومای پوستی برای آن دسته از زنانی که از مکمل‌های ضد استروژن استفاده نمی‌کنند، در مقایسه با میزان پیش‌بینی شده ملانوم بر اساس سن و سایر عوامل، 60٪ بیشتر بود. این نتایج در ژانویه 2012 در مجله انجمن آمریکایی تحقیقات سرطان منتشر شد.
مراجع:
- Skin and the cycle: how hormones affect your skin, by Nicole Telfer, Former Science Content Producer— February 5, 2018
- Understand how hormones affect your skin, Written by Aisling Moran BSc (Hons), last updated on 29th Mar 2021
- www.byrdie.com/hormones-and-skin
- www.hormonehealth.co.uk
- www.doctorclaudia.com
- www.cancernetwork.com
-
Quick View -
Quick View -
Quick View -
Quick View -
Quick View -
Quick View -
Quick View
