اشعه ماوراء بنفشUVR و عوارض آن برای پوست
اشعه ماوراء بنفشUVR ، یک طیف از نور خورشید است. این طیف از سه طول موج مختلف به شرح زیر تشکیل شده:
- اشعه ماوراء بنفش(UVA) A : اشعه ماوراء بنفش A بیشترِ طیف این ناحیه را تشکیل میدهد. اشعه A طولانیترین طول موج را بین سه طول موج UV دارد. طول موج این اشعه 320 تا 400 نانومتر است.
- اشعه ماوراء بنفش (UVB) B: اشعه UVB حدود پنج درصد از طیف نور را تشکیل میدهد. طول موج این اشعه از 290 تا 320 نانومتر است.
- اشعه ماوراء بنفش(UVC) C : اشعه ماوراء بنفش C بین سه طول موجUV ، کوتاهترین طول موج را دارد. بیشتر این اشعهها به زمین نمیرسند. زیرا لایه اُزُن آنها را جذب میکند.
اشعه ماوراء بنفشUVA باعث پیری پوست، چین و چروک و تشکیل گونههای رادیکال آزاد میشود. اشعه UVB شیوع کمتری دارد، اما بسیار شدیدتر از UVA است. این اشعه عامل اصلی قرمزی و آفتابسوختگی پوست است. نور UVB باعث آسیب مستقیم به اسید دئوکسی ریبونوکلئیک (DeoxyriboNucleic Acid or DNA) به شکل دایمرپیریمیدین (pyrimidine dimers) است. بنابراین قرارگرفتن بیش از حد در معرض UVA وUVB ، به DNA سلولی پوست آسیب میرساند. این امر منجر به جهشهایی میشود که میتواند ایجاد سرطان پوست را تحریک کند. سازمان بهداشت جهانی تمام طول موجهای UVR را به عنوان سرطانزای گروه 1 طبقهبندی کرده است. این برچسب به ترکیباتی زده میشود که سرطانزایی آن در انسان ثابت شده است.
خطرات و عوارض برنزهکردن با اشعه فرابنفش (آفتابگرفتن)
هنگام آفتابگرفتن به دلیل قرارگیری بدن در معرض ویتامینD ، ممکن است احساس خوبی به شما دست بدهد. حتی شاید اعتماد به نفس شما نیز افزایش پیدا کند. با این حال، برنزهکردن به این روش خطراتی دارد. به خصوص اگر ضدآفتاب نزنید. خطرات ناشی از آفتاب گرفتن عبارتند از:
- سرطانهای پوستی: سرطان پوست یکی از مهمترین خطرات قرارگرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش است. سرطان پوست شایعترین نوع سرطان در ایالات متحده است. 3 نوع اصلی سرطان پوست وجود دارد:
- سرطان سلولهای پایه(basal cell carcinoma or BCC) : BCC رایجترین نوع سرطان است. سالانه 2.8 میلیون مورد در ایالات متحده به این بیماری مبتلا میشوند.
- سرطان سلول سنگفرشی(squamous cell carcinoma or SCC) : SCC دومین نوع شایع سرطان پوست است. سالانه 700000 مورد SCC در ایالات متحده تشخیص داده میشوند.
- ملانوم(melanoma): شیوع ملانوم در سالهای 1981 تا 2008، در هر سال به میزان 2.8 درصد، سریعتر از سایر سرطانها در حال افزایش بوده است.
نکته قابل توجه این است که درمان سرطانهای پوستی غیر ملانومایی بین سالهای 1992 تا 2006، نزدیک به 77 درصد افزایش یافته است. با این حال این دو نوع سرطان، حدود 75 درصد از مرگ و میرهای مرتبط با سرطان پوست را شامل میشود.
- آفتاب سوختگی: آفتابگرفتن یک روش بسیار ناامن برای رسیدن به رنگ طلایی پوست است. زیرا افراد نمیدانند که چه میزان نور دریافتی برای برنزه شدن کافیست؛ بنابراین، این ناآگاهی منجر به آفتابسوختگی آنها میشود.
- پیری زودرس
- ایجاد چین و چروک و خطوط ریز روی پوست
- ایجاد لکههای قهوهای
- شلشدن پوست
- کمآبی بدن
- بثورات گرمایی
- ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن
عوارض استفاده از تخت های برنزه
- یکی از مهمترین تفاوتهای بین تختها درصد نور UVA در مقابل UVB است. درصد بالای UVB باعث ایجاد خارش و آفتابسوختگی میشود. اما از طرفی UVB برای تحریک ملانوسیتها (melanocytes) جهت تولید ملانین (melanin)، بهتر ازUVA است. تختهای با درصد بالای UVA بیشتر باعث اکسیداسیون ملانین میشوند.
- کارکنان سالنهای برنزه، استفاده از تختهای برنزه را ایمنتر از برنزهکردن در فضای باز میدانند. زیرا برنزهکنندهها میتوانند دوز نور مضر UVB خود را محدود کنند. همچنین میتوانند زمان ماندن در تختها را برای جلوگیری از سوختگی کاهش دهند؛ بنابراین خطر ابتلا به سرطان را به حداقل میرسانند. طبق گزارشی، تنها هفت درصد از سالنهای برنزهکننده، خطرات برنزهشدن را برای مشتریان توضیح میدهند. در واقع یک جلسه برنزهکردن در محیط سالن، خطر ابتلا به ملانوم را تا 20 درصد افزایش میدهد. در بین افراد 18 تا 29 ساله که مبتلا به ملانوم تشخیص داده شدهاند، 76 درصد از ملانومها مربوط به استفاده از تخت برنزه بوده است. ارتباط بین استفاده از تختهای برنزه و سرطان پوست، خطر استفاده از آنها را نشان میدهد.
عوارض برنزههای موضعی بدون آفتاب
- عوارض جانبی گزارششده از اسپریهای حاوی DHA شامل بثورات، سرفه، سرگیجه و غش است. برخی پزشکان ابراز نگرانی کردهاند که قرارگرفتن مزمن در معرض اسپریهای برنزه میتواند خطر بیماریهای ریوی از جمله آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه (Chronic Obstructive Pulmonary Disease or COPD) و سرطان را افزایش دهد.
- اغلب کاربران از بوی نامطبوع پس از استفاده از برنزهکننده مورد نظر شکایت میکنند. این بوی نامطبوع در نتیجه واکنش شیمیاییِ صورتگرفته در پوست است. عطرهای اضافهشده به محصول گاهی اوقات میتوانند این بو را پنهان کنند. اما این امر ممکن است احتمال واکنشهای آلرژیک را افزایش دهد. همچنین ممکن است علائم آسم را بدتر کند.
- برخی از فرمولاسیونهای برنزههای موضعی حاوی پارابن (Parabens) هستند. پارابنها در بسیاری از لوازم آرایشی یک ماده نگهدارنده شیمیایی هستند. این ماده میتواند باعث بروز روزاسه (rosacea) و درماتیت تماسی آلرژیک (allergic contact dermatitis) در برخی از کاربران شود.
- یک مطالعه روی سلولهای موش پرورشیافته نشان داده که DHA باعث آسیبDNA ، انسداد چرخه سلولی و آپوپتوز (apoptosis) در سلولهای زنده میشود.
- DHA موضعی، 5% و یا بیشتر باعث افزایش حساسیت به آسیب رادیکالهای آزاد ناشی از نور خورشید به مدت 24 ساعت پس از استفاده میشود. این خطر میتواند برای افرادی که هر روز یا یک روز در میان از DHA استفاده میکنند، مشکلساز باشد.
- افرادی که از محصولات برنزهکننده بدون آفتاب استفاده میکنند، بیشتر در معرض آفتاب سوختگی هستند. برنزه شدن با DHA فقط یک فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) را فراهم میکند. این اثر کوتاه مدت است. بنابراین استفاده از کرم ضدآفتاب پس از استفاده از برنزهکننده بسیار مهم است.
عوارض استفاده از قرصهای برنزهکننده
- FDA قرصهای برنزهکننده حاوی کانتاکسانتین را به دلیل عوارض جانبی قابل توجهی که در مقادیر زیاد مصرف ایجاد میکند، ممنوع کرده است. برخی از عوارض جانبی این قرصها شامل اختلالات گوارشی، کهیر، هپاتیت، رتینوپاتی (retinopathy) و کمخونی آپلاستیک کشنده (potentially fatal aplastic anemia) است.
عوارض استفاده از آنالوگ های هورمون تحریک کننده آلفا ملانوسیت (MSH or alpha-melanocyte stimulating hormone)
پیشدرمان ملانوسیتها با آلفاMSH باعث کاهش رادیکالهای آزاد میشود. این فرایند باعث آسیب DNA میشود. همچنین سطح آنزیم کاتالاز (enzyme catalase) را افزایش میدهد. افزایش سطح این آنزیم به کنترل تشکیل رادیکالهای آزاد کمک میکند. سایر آنالوگهای آلفاMSH ، شامل ملانوتان I و II (Melanotan I and II) در دسترس هستند. ملانوتان I و II برای افزایش رنگدانههای پوستی جهت برنزهشدن لوازم آرایشی و بهداشتی، تنظیم نشدهاند. آنها معادل آفاملانوتید (afamelanotide) نیستند. ملانوتانها عوارض جانبی مانند فشار خون بالا و نعوظ آلت تناسلی را ایجاد میکنند. خطرات دیگر شامل پتانسیل انتقال عفونتهای منتقله از طریق خون، رابدومیولیز (rhabdomyolysis)، انسفالوپاتی (encephalopathy) و اختلال عملکرد کلیه است. به دلیل ناشناخته بودن منشأ و روشهای سنتز ملانوتان I و II ، FDA هشدارهایی را در مورد ایمنی این آنالوگهای مصنوعی به عموم داده است.
مراجع:
- A Review of Common Tanning Methods, Michael Garone, JR., DO,a John Howard, DO, b and Jordan Fabrikant, DOc, 2015 Feb; 8(2): 43–47.
- CHANGES in SKIN TANNING ATTITUDES Fashion Articles and Advertisements in the Early 20th Century, Jo M. Martin, BA, Jessica M. Ghaferi, MD, Deborah L. Cummins, MD, Adam J. Mamelak, MD, Chrys D. Schmults, MD, Mona Parikh, MD, Lark-Aeryn Speyer, BS, Alice Chuang, MD, Hazel V. Richardson, BS, David Stein, MD, MPH, and Nanette J. Liégeois, MD, PhD, 2009 December; 99(12): 2140–2146.
- Understanding the attitudes toward sunless tanning product use: implication of tanning product consumption, Jeong-Ju Yoo & Hyeon Jeong Cho, volume 5, Article number: 29 , 14 November 2018.
- mayoclinic.org
- www.healthline.com