عوارض جانبی طب سوزنی

عوارض جانبی (Adverse Events or AEs) سوزن در طب سوزنی

طب سوزنی مانند هر درمان دیگری، ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند. این روش درمانی تا حدود زیادی ایمن است. اما عوارض جانبی نادر آن نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. عوارض طب سوزنی به ندرت می‌تواند منجر به مرگ شود. عوارض جانبی سوزن روی پوست در طب سوزنی شامل موارد زیر است:

• • احساس درد پس از انجام طب سوزنی: ممکن است بعد از درمان در قسمت‌هایی از بدن که سوزن‌ وارد شده کمی احساس درد ایجاد شود. این درد معمولاً 24 ساعت پس از درمان از بین می‌رود. اما در برخی موارد ممکن است چند روز طول بکشد. انقباض عضلانی نیز پس از طب سوزنی رایج است.
  • خونریزی ناشی از وارد کردن سوزن در طب سوزنی: برخی افراد پس از انجام طب سوزنی دچار خونریزی موضعی می‌شوند. قسمت‌های مستعد خونریزی عبارتند از:
    • چشم
    • خارج صفاقی
    • تیروئید
    • هیپوگلوسوس (hypoglossus)
    • دست
    • اندام تحتانی
  • عفونت پوستی ناشی از طب سوزنی: شیوع عفونت معمولاً به دلیل استریل کردن نامناسب تجهیزات اعمال‌شده روی پوست است. همچنین استفاده مجدد از سوزن‌ها و ضدعفونی نادرست آن‌ها ممکن است باعث عفونت شود. انواع عفونت‌های گزارش‌شده پس از انجام طب سوزنی عبارتند از:
    
    • عفونت مایکوباکتریوم (mycobacterium)

      

    • عفونت باکتریایی
    • عفونت پوست و بافت نرم
    • عفونت استافیلوکوکوس (staphylococcus)
    • آرتریت سپتیک (septic arthritis)
    • فاسیای نکروزان (necrotizing fasciitis)
    • پنومورتروپریتونئوم (pneumoretroperitoneum)
    • اریسیپل صورت (facial erysipelas)
    • HIV
    • لیستریا مونوسیتوژنز (Listeria monocytogenes )  (علت ایجاد بیماری آرتریت)
    • عفونت‌های انتروکوکوس فکالیس (Enterococcus faecalis)
    • سودوموناس (Pseudomonas)

بیشتر عفونت‌های گزارش‌شده از نوع مایکوباکتریوم هستند. اکثر عفونت‌های باکتریایی نیز در اثر تماس پوستی در نقاط طب سوزنی، بدون موارد هپاتیت ایجاد می‌شوند.

• • کبودی اطراف ناحیه سوزن‌ها در طب سوزنی: کبودی خفیف در محل سوزن پس از طب سوزنی بسیار شایع است. این عارضه به دلیل جمع‌آوری خون در محلی است که سوزن پوست را سوراخ می‌کند. کبودی بیشتر از درد طول می‌کشد. اما با این حال، جای نگرانی وجود ندارد.

    

  • بثورات پوستی
  • واکنش آلرژیک

برای طب سوزنی عوارض جانبی زیر کمتر شایع هستند:

• عوارض ناشی از شکستن سوزن در طول طب سوزنی: نوع متداول طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن‌های بسیار نازک در بافت‌های نرم زیرجلدی است. این سوزن‌ها معمولاً از فولاد ضد زنگ، نقره یا طلا ساخته می‌شوند. سوزن‌های نازک به راحتی با استفاده نامناسب می‌شکنند. عوارض ناشی از شکستن سوزن‌های طب سوزنی نسبتاً جزئی است. سوزن سنتی چینی نیز به گونه‌ای طراحی شده که بسیار نازک بوده و نوک آن تیز است. در نتیجه به عمق بیشتری نفوذ می‌کند. سوزن‌های شکسته‌شده ممکن است منجر به عفونت، درد و آسیب اندام شوند. لمس مکرر در طول مدت وجود سوزن شکسته در پوست می‌تواند باعث عمیق‌تر وارد شدن آن شود. از مضرات ذاتی نازک و نرم بودن سوزن این است که در بین بافت‌های نرم تشخیص داده می‌شود. بنابراین سوزن شکسته حتماً باید برداشته شود تا از عوارض جدی جلوگیری شود. اما گاهی برداشتن سوزن‌های شکسته برای جراح کار بسیار سختی است. لاپاراسکوپی (laparoscopy) یک انتخاب معقول برای برداشتن سوزن‌های شکسته در شکم است.

  

• آسیب اندامی در طب سوزنی: آسیب‌ به اندام، بافت یا عصب داخلی، عوارض اصلی طب سوزنی در چین از سال 1980 تا 2013 بوده است. این نوع عارضه می‌تواند ناشی از درمان طب سوزنی توسط افراد بدون آموزش پزشکی باشد. یکی از دلایل اصلی آسیب‌ مستقیم به اندام، بافت یا عصب، عدم آگاهی در مورد آناتومی و سایر سیستم‌های بدن است. انواع آسیب‌های گزارش‌شده شامل موارد زیر هستند:
  
  • • پنوموتوراکس (pneumothorax) در نتیجه انجام طب سوزنی: بین سال‌های 1980 تا 2013، پنوموتوراکس شایع‌ترین عارضه درمان طب سوزنی بود. افرادی که دچار این آسیب‌ می‌شوند معمولاً از تنگی نفس و گرفتگی و درد قفسه سینه شکایت می‌کنند. محل‌های سوراخ‌شده در این افراد بیشتر در قفسه سینه، حفره فوق ترقوه و پشت است. نفوذ سوزن به حفره قفسه سینه ممکن است منجر به مرگ شود.

      

    • آسیب به سیستم عصبی مرکزی پس از طب سوزنی: شامل دو نوع آسیب نخاعی و آسیب مغزی است. این عوارض ممکن است به دلیل حرکت سوزن‌های شکسته، سوزن‌زدن با عمق زیاد و یا نحوه قراردادن سوزن باشد. از علائم این عارضه می‌توان به سرگیجه و استفراغ اشاره کرد. آسیب سیستم عصبی مرکزی معمولاً از طب سوزنی در نقاط واقع در کمر، گردن و قفسه سینه ناشی می‌شود. صدمات مغزی گزارش شده شامل موارد زیر هستند:

    • • خونریزی حاد داخل جمجمه
      • آسیب به بصل النخاع
      • خونریزی زیر عنکبوتیه
      • خونریزی داخل جمجمه با انفارکتوس (infarction) مخچه
    • آسیب عصب محیطی از عوارض طب سوزنی: این عارضه معمولاً به دلیل شکستن سوزن در بدن به وجود می‌آید. آسیب عصب محیطی منجر به بیماری‌های زیر می‌شود:
      • فلج صورت
      • آسیب عصب فرنیک (phrenic)
      • آتروفی بینایی (optic atrophy)
      • آسیب چشمی حرکتی
      • آسیب عصب سیاتیک (sciatic)
      • آسیب عصب پرونئوس (peroneus)
    • طب سوزنی و آسیب قلبی: این عوارض عمدتاً به دلیل حرکت سوزن‌های تعبیه‌شده و یا نحوه وارد کردن سوزن ایجاد می‌شود. عوارض قلبی گزارش‌شده از بیماران طب سوزنی شامل گزینه‌های زیر است:
      • تامپوناد (tamponade) قلبی
      • هموپریکاردیوم (hemopericardium)
      • آمبولی (embolism) بطنی
      • آسیب میوکارد (myocardial)
    • آسیب‌های عضوی و بافتی: آسیب عضوی بعد از طب سوزنی معمولاً به دلیل سوراخ کردن بیش‌ازحد عمیق و انتخاب محل نادرست فرو کردن سوزن ایجاد می‌شود. این نوع آسیب‌ها شامل موارد زیر است:
      • آسیب قلبی عروقی
      • آسیب مجرای قفسه سینه
      • پریتونیت (peritonitis) ناشی از سیستم شکمی
      • سوراخ‌ شدن معده
      • انسداد روده
      • آسیب چندعضوی

  علاوه بر صدمات اندام‌ها در قفسه سینه و شکم، آسیب‌های بافتی دیگر نیز گزارش شده است:

  • • شوک
    • خفگی
    • تنگی نفس
    • آسیب به چشم
    • آسیب به سیستم حرکت

به منظور کاهش خطر عوارض جانبی، طب سوزنی باید همیشه توسط یک پزشک دارای مجوز و آموزش دیده انجام شود.

سایر عوارض جانبی شامل:

• حالت تهوع
• سرگیجه
• سنکوپ
• آفونیا (aphonia)
• گرفتگی صدا
• آلرژی به طب سوزنی الکتریکی و فلز
• صرع
• تب
• سرفه
• تشنگی
• سندرم هیپرونتیلاسیون (hyperventilation)
• تشدید خستگی
• افسردگی یا هیجان بالا
• گرانولوم اپیتلیوئید در محل های سوزن (epithelioid granuloma)
• سودولنفوم (pseudolymphoma)
• آرژیری موضعی (localized argyria)
• پوسچول (pustules)
• پان سیتوپنی (pancytopenia)
• جای زخم یا اسکار (scars) در محل سوزن

آرژیری موضعی و پان سیتوپنی ناشی از سوزن‌های تعبیه شده هستند. گرانولوم‌های اپیتلیوئیدی نیز به دلیل پوشش سیلیکونی روی سوزن‌ها ایجاد می‌شوند. اسکارها به دلیل تکنیک سوزن داغ به وجود می‌آیند. در این تکنیک، سوزن‌ها قبل از قرار گرفتن در پوست، روی آتش گرم می‌شوند.

عوارض مرتبط با ماکسی باسشن

پنج عارضه مرتبط با moxibustion گزارش شده است. این عوارض عبارتند از:

• کبودی
• سوختگی
• سلولیت (cellulitis)
• آبسه اپیدورال نخاعی (spinal epidural abscess)

  

• کارسینوم سلول بازال سطحی بزرگ (large superficial basal cell carcinoma)

همه این عوارض باعث شده تا تکنیک طب سوزنی استانداردتر شود. به طوری که حوادث پنوموتوراکس و آسیب سیستم عصبی مرکزی کاهش پیدا کرده است. البته این احتمال وجود دارد که گزارش‌ها کامل و دقیق نباشد.

جلوگیری از عوارض جانبی طب سوزنی

عوارض جانبی در پزشکی همواره مورد توجه عموم و متخصصان این حرفه است. خوشبختانه با توجه روزافزون جامعه به ایمنی مراقبت‌های پزشکی و استانداردسازی بیشتر مدارک پزشکان، این گونه حوادث پزشکی رو به کاهش است. طب سوزنی و ماکسی باسشن (A&M) در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین پذیرش گسترده آن‌ها مستلزم ارزیابی مداوم ایمنی است. واضح است که دستورالعمل‌ها باید با اهداف زیر رعایت شود:

• به حداقل رساندن AEهای مرتبط با طب سوزنی
• مدرن‌سازی طب سوزنی
• ایمن‌تر کردن طب سوزنی

جلوگیری از آسیب به اندام‌ها و بافت‌ها در طب سوزنی

در اینجا پیشنهادهایی برای سیستم پزشکی ارائه می شود تا از آسیب تصادفی بیشتر به اندام‌ها جلوگیری شود:

• افزایش آموزش آناتومی برای متخصصان طب سوزنی
• برپایی دوره‌های مداوم بیشتر در مورد ایمنی طب سوزنی برای متخصصان طب سوزنی
• ایجاد یک سیستم گزارش‌دهی در مورد حوادث ناشی از عوارض جانبی طب سوزنی
• اجباری ‌شدن گذراندن دوره‌ها و داشتن گواهینامه‌های ایمنی جهت اخذ مجوز طب سوزنی
• پزشکان طب سوزنی باید از اندام‌ها و بافت‌های مهم در هنگام انتخاب نقاط طب سوزنی اجتناب کنند. همچنین در صورت تغییر وضعیت بدن بیمار، سریعاً کار را متوقف کنند.
• متخصص مربوطه باید توجه خود را در طول درمان روی عمل متمرکز کند.
• پزشک نباید بیمار را پس از طب سوزنی حرکت دهد تا از عوارض جلوگیری شود.
• برای بیماران ناهوشیار که قادر به همکاری نیستند، سوزن کم عمق یا عدم نگه داشتن سوزن ترجیح داده می‌شود. همچنین روند درمان باید به شدت تحت نظارت و کنترل باشد.
• بررسی سابقه پزشکی دقیق بیمار و تعیین دقیق عمق سوزن برای بیماران مبتلا به آمفیزم (emphysema) یا هموراژیک (hemorrhagic).
• طب سنتی معتقد است که در طب سوزنی بی‌حسی، سنگینی و تورم باید حس شود. بسیاری از پزشکان، زیبایی‌جویان و بیماران طب سوزنی فکر می‌کنند که احساس قوی‌تر سوزن زدن، اثرات درمانی بهتری به همراه خواهد داشت. اما باید آگاه باشید که اعمال بیش ‌از حد خشونت‌ نیز باعث بروز عوارض می‌شود.
• در صورت مشکوک بودن بیمار به آسیب ناشی از طب سوزنی، پزشک باید زمان مراقبت را طولانی کند.

جلوگیری و درمان سنکوپ ناشی از طب سوزنی

سنکوپ یک عارضه شایع ناشی از طب سوزنی است. موارد سنکوپ بلافاصله یا چند دقیقه پس از اولین درمان طب سوزنی رخ می‌دهد. یک علت آن نیز نشسته یا نیمه‌خوابیده بودن بیماران در طول درمان است.

• برای جلوگیری از این عارضه بیماران گرسنه، تشنه، مست یا عصبی باید نیم ساعت قبل از درمان غذا بخورند، بنوشند یا استراحت کنند و آرام شوند.
• برای جلوگیری از سنکوپ باید افراد را در طول درمان و بعد از درمان کنترل کرد.
• پس از بروز سنکوپ، سوزن‌ها باید فوراً بیرون کشیده شوند. سپس برای بیمار آب قند تهیه شود. همچنین بیمار باید با سر پایین دراز بکشد. اگر علائم شدید شد، درمان مناسب را انجام دهید.
• متخصصان طب سوزنی موظفند سابقه پزشکی بیماران را به دقت بررسی کنند. علاوه بر این نحوه برخورد با شرایط اضطراری را بیاموزند.

جلوگیری از عفونت ناشی از طب سوزنی

عفونت طب سوزنی معمولاً در مراکز بهداشتی مردمی روستایی، آرایشگاه‌ها و یا کلینیک‌های با آگاهی کم از بهداشت رخ می‌دهد. برای جلوگیری از عفونت اقدامات زیر را انجام دهید:

• با استفاده از سوزن‌های یکبارمصرف و رواج دانش بهداشت، عوارض تا حد زیادی کنترل می‌شود. استفاده از سوزن‌های یکبار مصرف و تمیز روشی استاندارد بوده و خطر عفونت را به حداقل می‌رساند.
• کزاز یک عارضه نامطلوب است که باید به شدت از آن پیشگیری کرد. وقوع کزاز، میزان مرگ‌و‌میر بالایی را به همراه خواهد داشت.
• همراه با افزایش احتمال بروز دیابت، برای بیمارانی که قند خونشان پایین است، عملیات خاص برای جلوگیری از عفونت مورد نیاز است. زیرا امکان ترمیم نشدن زخم‌های ناشی از طب سوزنی برای این بیمارن وجود دارد.

جلوگیری از خونریزی و هماتوم ناشی از طب سوزنی

خونریزی عارضه‌ای اجتناب ناپذیر برای طب سوزنی است. برای کاهش میزان بروز آن، متخصصان طب سوزنی باید نکات زیر را رعایت کنند:

• با آناتومی نقاط طب سوزنی آشنا شوند. همچنین از رگ‌های خونی در حین دستکاری سوزن اجتناب کنند.
• از روش‌های دستکاری مانند بلند کردن و رانش در هنگام طب سوزنی نقاط داخل چشمی خودداری کنید.
• زمان فشرده‌سازی را برای افراد زیر به طور مناسب افزایش دهند:
• افراد مبتلا به فشار خون
• افراد مبتلا به تصلب شرایین
• افراد با تمایل به خونریزی
• زنان در طول دوره قاعدگی

هماتوم ناشی از طب سوزنی معمولاً در 24 ساعت به صورت سرد و پس از 24 ساعت به صورت گرم فشرده می‌شود. به متخصصان توصیه شده که محل هماتوم موضعی را به شدت برای مدت طولانی فشار دهند. این امر می‌تواند بلافاصله تورم را بدون ایجاد کبودی بهبود بخشد.

در خاتمه، اضافه می‌گردد که آموزش برای افراد واجد شرایط طب سوزنی باید سیستمی شود. همچنین عملیات طب سوزنی بالینی می‌بایست استاندارد شود. در این صورت به طور مؤثر از وقوع عوارض طب سوزنی جلوگیری خواهد شد. همه این‌ها به معنای گامی بزرگ به سمت مدرن‌سازی طب سوزنی است.

چه کسانی نباید از طب سوزنی استفاده کنند؟

باید توجه داشته باشید که همه افراد کاندیدای مناسبی برای طب سوزنی نیستند. افراد زیر ممکن است در معرض خطر عوارض قرار بگیرند:

• کسانی که اختلال خونریزی دارند. در صورت داشتن اختلال خونریزی یا مصرف داروهای رقیق‌کننده خون، احتمال خونریزی یا کبودی ناشی از سوزن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
• کسانی که پیس‌میکر (ضربان‌ساز) دارند. طب سوزنی با پالس‌های الکتریکی می‌تواند در عملکرد دستگاه تنظیم‌کننده ضربان قلب، اختلال ایجاد کند.

  

• افراد باردار. برخی از انواع طب سوزنی باعث تحریک زایمان می‌شود. در نتیجه می‌تواند منجر به زایمان زودرس شود.

عوارض طب سوزنی زیبایی

دلایل زیادی باعث محبوب‌تر شدن طب سوزنی زیبایی در بین مردم شده است. اما آگاهی از عوارض جانبی طب سوزنی زیبایی نیز به اندازه آگاهی از فواید آن مهم است. با این آگاهی، می‌توانید انتظارات خود از این روش را تعیین کنید. از طرفی خود را از نظر روحی و جسمی برای طب سوزنی آماده خواهید کرد. به طور کلی، چند عارضه جانبی در این روش وجود دارد که در بیشتر موارد قابل کنترل هستند:

• درد
• کبودی
• قرمزی در محل‌های قرارگرفتن سوزن

  

اضافه می‌گردد که در طب سوزنی برای صورت خطرات قابل توجهی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. برای شروع، همیشه باید قبل از مراجعه برای انجام طب سوزنی از یک متخصص مشاوره بگیرید. متخصص مربوطه باید با سابقه پزشکی زیباجو و همچنین سطح راحتی او با سبک‌های درمانی آشنا باشد.

اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که از عوارض طب سوزنی برای جوانسازی پوست واهمه دارید، به شما توصیه می‌کنیم که از شیوه نوردرمانی برای رفع چین و چروک‌های صورت خود استفاده کنید. این روش کاملاً بدون درد و بی خطر و برای همه سنین مناسب است. با پوشانه جوانساز نیلای می‌توانید از شل شدگی و افتادگی پوست صورت خود جلوگیری کرده و یا آن را درمان کنید. ماسک LEDتراپی نیلای در خانه قابل استفاده است و آقایان و بانوان می‌توانند از آن به جای روش‌های تهاجمی استفاده کرده و بهترین نتیجه را برای جوانسازی صورت خود بگیرند.