اگرچه آفتابسوختگی پوست یک وضعیت موقتی به نظر میرسد، اما میتواند باعث آسیب طولانیمدت به پوست شود. این آسیب، خطر ابتلا به سرطان پوست را در فرد افزایش میدهد. بنابراین محافظت از پوست در برابر آفتاب بسیار مهم است. در اینجا چند نکته برای ایمن نگه داشتن پوست در برابر آفتاب در خارج از خانه آورده شده است:
- ساعت حضور در خارج از خانه را کنترل کنید. شدیدترین پرتوهای خورشید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر میتابند. اگر نمیتوانید در این مدتزمان در خانه بمانید، حداقل سعی کنید در سایه باشید.
- لباس مناسب بپوشید. هنگامی که مجبور هستید در خارج از منزل باشید، لباسهای ضدآفتاب مانند پیراهن و شلوار آستینبلند بپوشید. از کلاه لبهپهن و عینک آفتابی مسدودکننده UV نیز استفاده کنید.
- از تختهای برنزه استفاده نکنید.
- خانه خود را با استفاده از تهویه مطبوع یا فنها خنک نگه دارید.
- از ضدآفتاب استفاده کنید. هر ناحیه از پوست را که در معرض آفتاب است، با حداقل 1 گرم کرم ضدآفتاب با طیف وسیع بپوشانید. ضدآفتاب، پوست را در برابر اشعه UVA و UVB محافظت میکند. ضدآفتاب باید دارای فاکتور محافظتی (SPF) حداقل 30 باشد. برای استفاده از کرم ضدآفتاب این نکات را رعایت کنید:
- حدود 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن از خانه از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
- در صورت تعریق زیاد یا شنا، هر دو ساعت یکبار یا بیشتر، کرم ضدآفتاب را دوباره به پوست خود بمالید.
- حتی در روزهای ابری نیز از ضد آفتاب استفاده کنید. زیرا اشعه ماوراء بنفش میتواند در ابرها نفوذ کند.
درمان خانگی آفتاب سوختگی
اگر پوست شما بدون محافظت مناسب و بیش از حد در معرض آفتاب قرار گیرد، دچار آفتاب سوختگی میشود. برای تسکین سوزش پوست، به محض مشاهده آفتابسوختگی شروع به درمان کنید. آفتابسوختگی خفیف را میتوان در خانه درمان کرد. اما آفتابسوختگی شدید و تاولزده نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. درمان آفتابسوختگی، قرمزی و التهاب پوست را تسکین داده و درد را کاهش میدهد. در اینجا چند درمان خانگی برای آفتاب سوختگی بیان شده است:
درمان آفتابسوختگی با کمپرس سرد
برای تسکین سوختگی، یک کمپرس سرد روی پوست خود قرار دهید. به عنوان مثال میتوانید از کمپرس حاوی محلول بورو (Burow’s solution) -1 بسته پودر دامبورو (Domeboro) در 1 پیمانه آب- استفاده کنید.
حمام کردن جهت بهبود آفتاب سوختگی
در ادامه به برخی از درمانهای طبیعی در حمام برای تسکین درد آفتابسوختگی و سایر علائم آن اشاره میکنیم:
- برای کمک به تسکین درد با دوش سرد حمام کنید. به محض بیرونآمدن از وان یا زیر دوش، به آرامی خود را خشک کنید (کمی آب روی پوست خود باقی بگذارید).
- یک فنجان سرکه سیب به آب وان در حمام اضافه کنید. با این کار به تعادل PH (اسید یا قلیایی) پوست آفتاب سوخته کمک کرده و باعث تسریع در بهبود آن میشوید.
- در آب وان، بلغور جو دوسر خیس کنید. این کار به ویژه برای خارش و آفتاب سوختگی پوست مفید است.
- مقداری اسانس اسطوخودوس یا بابونه را به آب وان اضافه کنید. این اسانسها مقداری از سوزش و درد را تسکین میدهد.
- یک فنجان جوش شیرین در آب حمام بریزید. جوش شیرین سوزش و قرمزی ناشی از آفتابسوختگی را کاهش میدهد.
- از گذاشتن صابون یا عطرهای مخصوص در آب حمام خودداری کنید. زیرا ممکن است روی پوستهای خشک و آفتاب سوخته باعث خشکی و سوزش شوند.
استفاده از کرم یا ژل برای درمان آفتابسوختگی
برای از بین بردن سوزش ناشی از آفتاب سوختگی، کرم یا ژل حاوی موادی مانند: منتول (Menthol)، کافور(Camphor) و یا آلوئه ورا (Aloe Vera) را به آرامی روی پوست خود بمالید. نکته قابل توجه خنککردن کرم است. این کار باعث میشود در پوست آفتابسوخته احساس بهتری ایجاد شود. برخی از محصولات آلوئه حاوی لیدوکائین (lidocaine) هستند. لیدوکائین یک داروی بیهوشی است که میتواند به تسکین درد آفتابسوختگی کمک کند. آلوئهورا همچنین یک مرطوبکننده خوب برای لایهبرداری پوست است. اگر در ناحیه خاصی از بدنتان احساس ناراحتی و درد میکنید، میتوانید از کرم بدون نسخه هیدروکورتیزون (hydrocortisone) استفاده کنید. آفتابسوختگی را با محصولات «کائین (caine)» مانند بنزوکائین (benzocaine) درمان نکنید. زیرا ممکن است باعث تحریک پوست یا ایجاد واکنش آلرژیک شود.
تسکین آفتابسوختگی با NSAIDها (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs)
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا همانNSAID ها، مانند ایبوپروفن (ibuprofen) یا ناپروکسن (naproxen)، میتوانند تورم و درد آفتابسوختگی را در سراسر بدن شما تسکین دهند.
هیدراته کردن بدن در زمان آفتابسوختگی
آفتابسوختگی مایعات بدن را به سطح پوست میکشاند و از بقیه بخشهای بدن دور میکند. مقدار زیادی آب و مایعات دیگر بنوشید تا بدن شما دچار کم آبی نشود.
محافظت از پوست آفتابسوخته تا بهبودی
تا زمانی که پوست شما بهبود نیابد، از آفتاب دوری کنید. در بیرون از منزل از لباسهایی استفاده کنید که پوست شما را میپوشاند. پارچههای با بافت فشرده بهترین عملکرد را دارند. در واقع هنگامی که پارچه را در معرض نور شدید قرار میدهید، نباید نوری را مشاهده کنید.
نحوه مراقبت از تاول و پوسته پوسته شدن ناشی از آفتابسوختگی شدید
اگر پوست شما در پی آفتاب سوختگی شدید در حال لایهبرداری است، از لایهبرداری بیشتر خودداری کنید. همچنین اگر پوست شما تاول زد، اجازه دهید تاولها خوب شوند. تاولزدن پوست به این معنی است که دچار آفتابسوختگی درجه دو شدهاید. به هیچ عنوان تاولها را نترکانید. زیرا این تاولها به بهبود پوست شما و محافظت از آن در برابر عفونت کمک میکند.
استفاده از روغنهای گیاهی و محصولات طبیعی برای درمان آفتابسوختگی
- برای تسکین درد و سایر علائم آفتابسوختگی روغنهایی مانند اسطوخودوس یا Helichrysum را میتوان به مقدار کم روی پوست استفاده کرد.
- همچنین میتوانید پس از سرد شدن چای تازه، با استفاده از یک پارچه تمیز مقداری از آن را روی پوست آفتابسوخته قرار دهید. اسید تانیک (tannic acid) موجود در چای سیاه به جذب گرما از پوست آفتابسوخته و بازگرداندن تعادل pH آن کمک میکند. برای خنکشدن بیشتر، مقداری نعناع به چای اضافه کنید.برای تسکین سوختگی و کاهش التهاب، میتوان کیسههای چای خیسشده در آب سرد را نیز روی پلکهای آفتابسوخته قرار داد.
- ژل نفت یا پماد Aquaphor را روی لبهای آفتابسوخته قرار دهید تا مرطوب نگه داشته شوند.
- وقتی آفتابسوختگی اولیه کاهش یافت، روغن نارگیل میتواند به عنوان مرطوبکننده پوست استفاده شود. نکته قابل توجه این است که نمیتوان از روغن نارگیل به عنوان ضدآفتاب استفاده کرد. روغن نارگیل هیچ فاکتور محافظتی در برابر آفتاب (SPF) یا محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش ندارد. اگر از روغن نارگیل به جای ضدآفتاب با SPF استفاده کنید، احتمال آفتابسوختگی بیشتر نیز خواهد بود.
مواد غذایی و ویتامینها برای تسکین درد آفتابسوختگی
مواد غذایی که به نحوی میتوانند برای درمان آفتابسوختگی مؤثر باشند عبارتند از:
- شیر و ماست. شیر یک فیلم پروتئینی ایجاد میکند که به تسکین ناراحتی ناشی از آفتاب سوختگی کمک میکند. ماست نیز مانند شیر، میتواند آرامشبخش باشد. شیر خنک و سرد را میتوانید با یک پارچه تمیز روی پوست آفتابسوخته بمالید.
- ویتامینE . ویتامین E یک آنتیاکسیدان است. این ویتامین میتواند به کاهش التهاب ناشی از آفتابسوختگی کمک کند. از روغن ویتامین E بر روی پوست آسیبدیده بمالید. همچنین میتوانید دوز معمول مکمل را مصرف کنید. از روغن ویتامین E میتوان برای لایهبرداری پوست نیز استفاده کرد.
- خیار. خیار دارای آنتیاکسیدان طبیعی و ضددرد (مسکّن) است. خیارها را خنک کنید. سپس در مخلوطکن له کنید تا یک خمیر به دست بیاید. خمیر را روی نواحی آفتابسوخته از جمله صورت بمالید.
- سیبزمینی و نشاسته. نشاسته موجود در سیبزمینی به بیرون کشیدن گرما کمک میکند. این امر درد را کاهش داده و روند بهبود را تسریع میکند. سیب زمینیهای پوستکنده را جوشانده و سپس له کنید. پس از خنکشدن، از آن روی مناطق آفتابسوخته پوست استفاده کنید. نشاسته ذرت را نیز میتوان با آب مخلوط کرد تا یک خمیر ایجاد شود. این خمیر به تسکین آفتابسوختگی کمک میکند. بنابراین میتوان از آن بر روی پوست استفاده کرد.
مراجع:
- Calculated Ultraviolet Exposure Levels for a Healthy Vitamin D Status, Ann R. Webb, Ola Engelsen, Volume82, Issue6, November 2006, Pages 1697-1703.
- webmd.com
- aad.org
- medicinenet.com
- betterhealth.vic.gov.au
- Sunburn, Karla C. Guerra; Katelyn Urban; Jonathan S. Crane, 2021 Jan.
Prospective Study of Sunburn and Sun Behavior Patterns During Adolescence, Stephen W. Dusza, DrPH,a Allan C. Halpern, MD,a Jaya M. Satagopan, PhD,b Susan A. Oliveria, ScD, MPH,a Martin A. Weinstock, MD, PhD,c,d,e Alon Scope, MD,a Marianne Berwick, PhD, MPH,f and Alan C. Geller