بیماری رینوفیما (Rhinophyma) یک اختلال پوستی است. علائم رینوفیما بزرگشدن، قرمزی، برآمدگی یا گوشتیشدن بینی (بینی نوکپیازی) است. بیماری رینوفیما میتواند به عنوان بخشی از روزاسه فیماتوز (phymatous rosacea) رخ دهد. علت دقیق رینوفیما ناشناخته است. اما زیرگروه روزاسه شدید در نظر گرفته میشود. این عارضه در مردان به خصوص در سنین 50 تا 70 سال به طور قابل توجهی شایعتر است.
به طور کلی، روزاسه یک بیماری التهابی پوستی شایع و مزمن است. این اختلال موجب قرمزی یا برافروختگی نامنظم صورت، به ویژه در گونهها و بینی میشود. همچنین امکان ایجاد برجستگیهای کوچک و قرمزرنگ پر از چرک به نام پوسچول (pustules) روی صورت وجود دارد. این بیماری به تدریج و در طی چندین سال شکل میگیرد. اعتقاد بر این است که رینوفیما نتیجه روزاسه درماننشده یا درمانشده ضعیف است. نتیجه این اختلال معمولاً یک توده بزرگ در نیمه پایینی بینی است.
مراحل اولیه بیماری رینوفیما
شواهد نشان میدهد که علامت اولیه رینوفیما، گرگرفتگی صورت است. علائم بعدی، رگهای خونی متورم و قرمزی پوست صورت است. بعدها روزاسه عروقی به آکنه روزاسه تبدیل میشود. این بیماری باعث ایجاد جوشهای التهابی میشود.
پوشانه جوانساز پوست نیلای
به روزترین و کمخطرترین روش جوانسازی پوست
سفارش ماسک نوری نیلای
علت بیماری رینوفیما چیست؟
رینوفیما شامل افزایش چربی یا غدد چربی و بافت همبند زیرین در صورت است. بر اساس تحقیقات انجامشده در سال 2021، علت دقیق رینوفیما هنوز مشخص نیست. اما عوامل متعددی ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند. این عوامل شامل ترکیبی از بیماریهای مؤثر بر سیستم ایمنی، اعصاب و عروق خونی است. عوامل رینوفیما به شرح زیر است:
- یکی از عوامل، آکنه روزاسه است. آکنه روزاسه یک بیماری پوستی طولانیمدت و شایع در زنان است. زیرمجموعهای از افراد مبتلا به آکنه روزاسه بعدها دچار رینوفیما میشوند.
- رینوفیما بیشتر در مردان 50 تا 70 ساله و با نسبتی بین یک به پنج تا یک به 30 مشاهده میشود. با توجه به شیوع بیشتر در مردان، به نظر دانشمندان، هورمونهای مردانه این خطر را افزایش میدهد.
- مصرف الکل ممکن است منجر به این بیماری شود. اما مطالعههای انجامشده این ارتباط را تأیید نمیکنند. با این حال، الکل و کافئین هر دو میتوانند به طور موقت رگهای خونی را گشاد کنند. به نظر میرسد این امر رینوفیما را تشدید میکند.
عوامل خطر بیماری رینوفیما
عوامل خطر رینوفیما شامل جنسیت و سن است. طبق مطالب بیانشده، رینوفیما در مردان بیشتر از زنان رخ میدهد. همچنین این بیماری به تدریج پس از شروع مراحل اولیه روزاسه ایجاد میشود-مراحل اولیه معمولاً بین 25 تا 50 سالگی اتفاق میافتد-. به طور کلی افراد دارای مشخصات زیر، در معرض خطر بیشتری از روزاسه و رینوفیما شدید هستند:
- پوست روشن
- پیشینه نژادی ایرلندی، انگلیسی، اسکاتلندی، اسکاندیناوی (Scandinavian) یا اروپای شرقی
- سابقه خانوادگی روزاسه
علائم رینوفیما
رینوفیما معمولاً در موارد شدیدتر روزاسه رخ میدهد. بیماران ممکن است برخی از علائم زیر را در مراحلی از روزاسه با شدت کمتر و یا در انواع فرعی دیگر آن مشاهده کنند:
- گرگرفتگی صورت
- نواحی قرمز و لکهدار در مرکز صورت
- برآمدگیها و جوشهای مکرر که اغلب با آکنه اشتباه گرفته میشوند.
- تلانژکتازی (telangiectasia) که تورم رگهای خونی ریز روی بینی و گونهها است.
- پوست بسیار حساس
- روزاسه چشمی که با احساس وجود شن یا سوزش در چشمها مشخص میشود. این نوع روزاسه اغلب همراه با ورم ملتحمه است. ورم ملتحمه باعث قرمزی و التهاب چشم و همچنین بلفاریت (blepharitis)-التهاب پلک چشم- میشود.
با پیشرفت روزاسه، امکان تشدید علائم وجود دارد. علائم بیشتر با شروع رینوفیما ظاهر میشود. به عنوان مثال ممکن است بافت همبند و غدد چربی روی بینی افزایش پیدا کند. همچنین احتمال ایجاد تغییرات زیر در بینی وجود دارد:
- رشد تدریجی به شکل متورم و پیازی
- غدد چربی متعدد
- منافذ بزرگ پوستی
- رنگ پوست مایل به قرمز
- ضخیمشدن لایههای بیرونی پوست
- ظاهر مومی، زبر و زرد رنگ
علائم رینوفیما در صورت عدم درمان تشدید میشوند. این علائم همچنین ممکن است به صورت چرخهای رخ دهند.
تشخیص بیماری رینوفیما
مراحل اولیه روزاسه را میتوان با آکنه و سایر بیماریهای پوستی اشتباه گرفت. اما رینوفیما معمولاً پس از شناسایی روزاسه رخ میدهد. رینوفیما ویژگیهای منحصربهفردی دارد. معمولاً پزشک میتواند این بیماری را بدون آزمایش تشخیص دهد. این کار به سادگی و با پرسش در مورد سابقه پزشکی فرد و انجام یک معاینه فیزیکی انجام میگیرد. گاهی اوقات نیز ممکن است برای تأیید تشخیص، نیاز به بیوپسی (biopsy) پوست باشد. به خصوص در موارد نادری که بیماری به درمان پاسخ نمیدهد.
درمان رینوفیما
رینوفیما را میتوان با دارو یا جراحی درمان کرد. هر دو روش جراحی و غیرجراحی در دسترس هستند. پزشک به همراه بیمار میتواند برای انتخاب بهترین گزینه درمانی تصمیم بگیرد.
درمان های غیر جراحی رینوفیما
یافتهها نشان میدهند که داروهای زیر به درمان رینوفیما کمک میکنند:
- مترونیدازول موضعی (metronidazole) –متروکرم (Metrocream)-: این دارو با مهار تولید گونههای فعال اکسیژن، التهاب پوست را کاهش میدهد.
- ایزوترتینوئین (isotretinoin): این دارو غدد سباسه را کوچک میکند. در نتیجه میزان تولید چربی آنها را محدود میکند. در صورت تمایل بیمار به انجام جراحی، مصرف این دارو باید قطع شود.
درمان جراحی رینوفیما
رینوفیما پیشرفته نیاز به جراحی برای برداشتن بافت آسیبدیده دارد. تکنیک جراحی پنج مرحلهای ایمن و مؤثر زیر را برای رینوفیما پیشنهاد میدهند:
- درم ابریژن (Dermabrasion) -تراشیدن پوست-: در این مرحله به وسیله یک دستگاه موتوری، سطح جدیدی از پوست را ایجاد میکنند. این کار برای تسهیل مراحل بعدی انجام میشود.
- درماپلنینگ (Dermaplaning): این مرحله شامل برداشتن بافت آسیبدیده بدون برش مستقیم آن است. درمپلنینگ در واقع سطح پوست را برای مرحله سوم آماده میکند.
- حجمزدایی: جراح از قیچی منحنی برای بریدن پوست ضخیمشده، استفاده میکند. همچنین از هر ناحیهای با احتمال بدخیمی، نمونهبرداری میکند. سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده میشود.
- الکتروکوتر (Electrocautery): این مرحله شامل استفاده از گرما برای از بین بردن بافت آسیبدیده است.
- استفاده از لیزر: در مرحله نهایی، زخم را بسته و ریزکانتور-کوچک- میکنند.
تنها تعداد کمی از مطالعههای بلندمدت، میزان عود رینوفیما پس از جراحی را بررسی کردهاند. با این حال تحقیقات انجامشده محدود نشان میدهد که امکان عود بیماری وجود دارد.
چگونه از بیماری رینوفیما پیشگیری کنیم؟
هیچ راه شناخته شدهای برای جلوگیری از رینوفیما وجود ندارد. اما برخی از عوامل میتوانند جریان خون را در سطح پوست افزایش دهند. در نتیجه علائم روزاسه را تشدید میکنند. به همین منظور کارشناسان برای محدودکردن تشدید بیماری، اجتناب از محرکهای بالقوه زیر را توصیه میکنند:
- غذاها و نوشیدنیهای گرم
- غذاهای ادویهدار
- الکل
- کافئین
- دمای بسیار گرم یا بسیار سرد
- قرارگرفتن در معرض نور خورشید
- استرس عاطفی و اضطراب
- تمرینهای ورزشی دشوار
متخصصان همچنین پیروی از یک برنامه سالم مراقبت از پوست را به افراد مبتلا به روزاسه (صرف نظر از نوع بیماری) توصیه میکنند. این افراد بهتر است به نکتههای زیر عمل کنند:
- استفاده منظم از کرم ضد آفتاب با SPF 15 یا بالاتر و محافظ در برابر UVAیا UVB
- استعمال مرطوبکننده پوست حساس یا مرطوبکننده ضدحساسیت
- مراقبت مناسب از چشم در صورت نیاز مانند استفاده از اشک مصنوعی و پاکسازی ایمن چشم
آموزش خود و دیگران در مورد علت روزاسه یا رینوفیما ممکن است به کاهش انگهای اجتماعی پیرامون این اختلال کمک کند. گروهها و شبکههای پشتیبانی میتوانند شما را با افراد مبتلا به روزاسه مرتبط کنند. این افراد اطلاعاتی در مورد مقابله با اثرت فیزیکی و عاطفی اختلال روزاسه ارائه میدهند. NRS بزرگترین شبکه پشتیبانی در جهان برای مبتلایان به روزاسه است.
نوبت شما
هدف ما از انتشار این مقاله، کمک به سلامت شماست. پس، نظرات و پیشنهادهای خود را بنویسید و ما را در رسیدن به این هدف یاری کنید. میتوانید سؤالات خود را نیز درباره “بیماری پوستی رینوفیما” در همین قسمت بیان کنید تا متخصصان ما به آن پاسخ دهند.
مراجع:
- healthline.com
- medicalnewstoday.com